- Maria
Bethânia,
música é perfume
- a film by
Georges Gachot
|
- Press
Reviews
-
all in original languages
- English -
Spanish - Portugese - Français--Deutsch-Italian -
Holland (Scroll down)
|
- ENGLISH
- © NEW York
Times /
August 29, 2008,
By
Jeanette Catsoulis
- Maria
Bethania: Music is Perfume (2005)
- Youssou
N'Dour with vocalist Pyeng Threadgill in the documentary
"Youssou N'Dour: Return to Goree."
-
- A Different
Drum
- Mellow
as buttermilk and twice as nutritious, the music
documentaries "Youssou N'Dour: Return to Gorée"
and "Maria Bethânia: Music Is Perfume" trace
influences and celebrate connections with tunes to make
you tap and sway.
-
- In
"Youssou N'Dour: Return to Gorée," the filmmaker
Pierre-Yves Borgeaud joins Mr. N'Dour, the Senegalese
singer, on a magical history tour of the music created by
African slaves and their descendants. The goal is to
stage a concert on Gorée, an island just off the
coast of Dakar with a museum commemorating victims of the
Atlantic slave trade; the preparation is a melodic road
trip from Geneva to Atlanta to New Orleans and beyond,
embracing musicians from each location and styles
including traditional gospel and classic
jazz.
-
- Less
restless but even more seductive, "Maria Bethânia:
Music Is Perfume" moves to the samba rhythms that Ms.
Bethânia, the charismatic Brazilian diva, describes
as "sadness dancing." There's little that's sad about
Georges Gachot's movie, however; it captures its
subject's stylistic evolution from avant-garde warbler to
romantic balladeer through a prism of Brazilian culture
and history.
-
- Onstage
or in rehearsal, surrounded by familiars or alone with
the camera, Ms. Bethânia is an expressive force of
nature whose honeyed voice could lure sailors to their
doom. Without doubt they'd be dancing all the way.
Opens on
Friday in Manhattan.
-
- Written
(in Portuguese, with English subtitles), produced and
directed by Georges Gachot; director of photography,
Matthias Kälin; edited by Ruth Schläpfer and
Anja Bombelli; released by ArtMattan Productions. At the
Two Boots Pioneer Theater, 155 East Third Street, at
Avenue A, East Village. Running time: 1 hour 22 minutes.
This film is not rated.
- Online--->
- pdf--->
-
-
- © Global
Mirada /
May 2006,
Marco Lacerda
- Online--->
- The perfume of
music
- Maria Bethania is also
the main character of a documentary that has just been
put on Brazilian cinemas. "Music is just like perfume",
she says in one of the parts of the film when she tries
to explain what she feels when she hears a song. The
French-Swiss production directed by Georges Gachot, Maria
Bethania: Music is Perfume, follows the guidelines of the
genre and is no particular contribution to aesthetic
language, but it is unbeatable in the delicacy of the
declarations. From the begging of the 80 minutes is
lasts, the film is full of emotion in the words of
memories that come to the minds of people like Bethania's
mother, dona Cano, her brother Caetano Veloso and her
friends Gilberto Gil, Miúcha, Chico Buarque, Nana
Caymmi and many others. These are stories that give the
exact dimension of the grandeur of this singer, one of
the biggest interpreter of Brazilian music of all
times.
-
- The charm of the movie
is precisely its observation of the passing of time. The
culmination of the story happens when Bethania speaks
about her adoration for music, linking, word by word, her
admiration for the activity she chose when she was a
little girl. She says she always knew she would be an
artist, a trapeze artist, or a singer. She chose to show
the world her voice. Since then she has been causing
earthquakes in the audiences, making her voice remain in
the ears of the audiences for days after the show.
Bethania, being a small woman, is enormous when she is on
stage. "The music is mine, it lives inside me, but it is
the expression of God's will", she says in one of the
most moving parts of the documentary, when she tries to
explain the tears down her face when she sings Vinicius
de Moraes' Manhã de Carnaval.
-
- ©
Variety /
October
2005 Ken
Eisner
- Maria
Bethania: Music Is Perfume
- A
monumental figure in Brazilian music receives an in-depth
profile in "Maria Bethania: Music Is Perfume." Pic sticks
to musical side of the best-known woman exponent of the
1970s movement known as tropicalia, and that works fine,
as the gray-maned diva has plenty to say in that
department. Sure to be devoured at any fests featuring
musical docs, performance-heavy effort is a natural for
DVD.
- Georges
Gachot, best known for his portrait of volatile pianist
Martha Argerich, follows Bethania through rehearsals and
recording sessions, where the unique chemistry of her
relationship with great songs (often by Chico Buarque or
old-timers like Vinicius de Moraes) is revealed in
detail. She slowly warms to the camera, making
observations about the music in general ("Samba is a
sadness that cradles us," she quotes from one tune) and
the unique atmosphere of birthplace Bahia in particular.
In that heavily Africanized town, there are memorable
visits with her famous brother, Caetano Veloso, and their
big-hearted mother.
-
- © Straight
Vancouver /
29-Sep-2005
By Ken
Eisner
- Online
-->
- Beautiful
noise from Brazil
- The
fest's Brazilian-music flicks (such as Everything Blue,
above) find musical riches where poverty and politics
collide.
- By
now, even the most casual fan of Brazilian music has
rubbed up against saudade. That melancholy concept
(pronounced "sow-dodd-gee") captures the ineffable
quality of longing peculiar to faraway exiles and poets
worried about running out of caipirinhas. It's the
wistful thrum of João Gilberto's fingernails on a
nylon-string guitar and in the high, arching falsetto of
Milton Nascimento in his late-'70s peak.
- There's
another side to Brazilian culture, however, that is both
visceral and very much in the moment-a side where the
exigencies of race, poverty, and politics meet in messy
battle-and that's what is captured brilliantly in a
subset of films at this year's Vancouver International
Film Festival. All six titles in the Brazilian Music
series (and some related items, like the period piece
Cafundó) depict a riot of colour and beautiful
noise conjured whole out of poverty and hangovers from
the days of brutal slavery and Portuguese
rule.
- Intriguingly,
most are made by outsiders.
- ...
- Veloso
also appears, naturally enough, in Maria Bethânia:
Music Is Perfume (October 1, 3, and 13), since the movie
is a profile of the singer's sister. Like Everything
Blue's Acevedo, Swiss director Georges Gachot knew next
to nothing about the music of Brazil until he undertook
this complex portrait of the 1970s superstar and one of
the poor, strife-torn nation's most galvanizing
figures.
-
- Thanks
to a concert he caught in Montreux in the late 1990s,
Gachot became fascinated by the hawk-nosed singer, and
decided the best way to learn about her was to head to
Brazil and follow her into the studio and on the road as
she began a tour to support what would become her
comeback album.
-
- "It
was a kind of shock to me," says Gachot, calling from his
home in Zurich. "Not just because of Bethânia and
how she presented herself, but because of the whole
structure of Brazilian music. The harmonies and the
rhythms-I was like a child discovering something new, and
I was not young!" The filmmaker's background was in
classical music, and here he basically took the same
approach he brought to Martha Argerich, Evening Talks,
which played at the VIFF two years ago. Like that
mercurial pianist, Bethânia doesn't suffer fools
gladly and treated the project with scepticism. "She was
wary of the camera," he says, in French-accented English,
"but after a while, she realized that I was not going
away and she accepted it."
- Unlike
most commercial docmakers, Gachot works with only one
camera, so there are no "cutaways"-reaction shots or
transitional images-built into his method. The results,
when they work (which they do here), are intensely
personal. Naturally, that Bethânia is singing
politically charged tunes in her clear contralto voice,
backed by a killer band you get to know through the many
heated rehearsals, doesn't exactly hurt the process. "I
go in knowing nothing and with no preconceptions about
the story. And here even about the music. What emerges
tells itself and I think it is quite powerful, perhaps
because it involves a lot of risk. You have to miss
something, really, to feel like you can get that
something."
- (After
the Vancouver Film Festival.)
|
- SPANISH
- Argentina -
Estrena nos cinema Jueves 24 de Mayo 2007
- © otroscines,
25.5.2007,
Diego Batlle
- Maria
Bethânia: música y perfume, de G.
Gachot
- La vida y el
canto
- PDF
-->
- Online
-->
-
- ©
La Nacion,24.5.07,
Fernando Lopez
- Retrato
de cuerpo entero
- PDF
-->
- Online
-->
-
- ©
Clarin,24.5.07,
Mariano del Mazo
- Yo
te saludo, María
- "María
Beth»ánia, música y perfume" es un
conmovedor viaje a la
- vida
y obra de la cantante bahiana.
- PDF-->
- Online
-->
-
- ©
Pagina 12 ,25.5.07,
Karina Micheletto
- El
retrato certero de una voz singular
- El
documental del francés Georges Gachot invita a
descubrir a la intérprete bahiana en
su
- dimensión
artística más profunda.
-
- PDF-->
©
Ambitoweb.com,24.5.07,
Ricardo Salton
- Maria
Bethânia santificada en buen
documental
- PDF--->
-
- ©
Rosario Agenda,6.6.07,
Cerrar Ventana
- PDF-->
-
- © Cuba-Argentina
, 21.04.2006
Frank Padrón
- OPINIÓN:
María Bethania, matriz, motriz...
- Buenos Aires.- Dentro
del Octavo Festival Internacional de Cine Independiente
que se desarrolló aquí desde el pasado
día 11, lo más interesante se
encontró, como decíamos en crónica
anterior, en el documental, ya sea puro, ya atravesado
por elementos fictivos.
- Con mucho éxito
fue presentado por su director, el francés
afincado en Suiza Georges Gachot (Marta Argench,
Conversación nocturna...) su más reciente
filme dentro del género (que comenzará
pronto a circular por América Latina), incluido en
una muy notable sección paralela dedicada a la
música en ese encuentro: María Bethania:
música é perfume en torno a la gran
cantante brasileña, quien, según palabras
del cineasta, "le cambió la vida tras escucharla".
Se le entiende: a quién no le ocurre lo mismo
cuando se enfrenta a esa mujer que lleva en sus venas la
fuerza de todo ese cuasi continente que es el Brasil,
adonde pertenece, al que representa y proyecta como
muchos de sus artistas.
- Musicólogo
versado en lo clásico, Gachot llegó al cine
por la música, y tras once días de
filmación, tuvo listo este documental que
será próximamente comercializado en varios
países; en una mezcla de portugués,
francés e inglés, contestó las
preguntas del público y dijo haberse fascinado por
un lugar mágico, del que Bethania y su
música son todo un símbolo.
- Tomando como
título una de las frases dichas por la
intérprete, "la música es perfume", el
filme nos entrega a la artista toda: no sólo en
plenas funciones creativas (poniendo voz a las pistas en
el estudio de grabación, entregada absolutamente,
como lo hace en el show) sino en la intimidad de su casa,
hablando de las cosas más sencillas o elementales,
o reflexionando en torno a la cultura y la idiosincrasia
brasileñas.
- A propósito,
quien la imagina grave o demasiado dramática por
lo que generalmente proyecta en sus presentaciones,
incluso en sus grabaciones, quizá no imagina a la
María risueña, simpática, con un
exquisito sentido del humor, que también Cachot ha
sabido atrapar; pero no es sólo la figura: el
Brasil con su luz especial, con su aura, su misticismo y
su encanto, son captados por el lente de la cámara
sin que para nada encontremos pretensiones
turísticas: el mundo esotérico y profundo
de Bahía, el natal Santo Amaro de Bethania, sus
ritos y procesiones, sus calles y gentes humildes y
hermosas, nos llegan tanto desde los sonidos como de las
imágenes, como lo hacen sus hermosas playas de
Río de Janeiro (la ciudad adoptiva) en la noche, o
ese mar omnipresente en el repertorio de la
diva.
- El director ha
logrado, con la ayuda de muy capaces montajistas, fundir
ensayos a momentos esenciales del estudio o el escenario,
alternar con exquisito equilibrio declaraciones (ya de la
artista emblemática, ya de gente cercana a su vida
y/o trabajo) a momentos musicales, y dentro de estos,
levantar sutiles puentes que conducen a otros con ellos
relacionados.
- Y el resultado, con
una fotografía reveladora, rica en contrastes y
matices, con un sonido no menos preciso que a más
de la maravillosa música incorpora lo natural, es
un retrato dinámico, inteligente, al que
contribuye no sólo la fluida conversación
de María, sino de los otros: su madre, Doña
Canó, el "mano Caetano", o compañeros
ilustres tales Jaime Alem (el inseparable arreglista y
director artístico), Chico (con el imprescindible
"Olhos nos olhos", su mayor suceso en voz de la
estrella), Gil, Miúcha y Naná Caymi
(alguien en el público preguntó por Gal
Costa, mas supimos que no estaba en el país
durante la filmación).
- Cuando transcurren,
sin que parezca que ello ha ocurrido, los 80 minutos de
María Bethania: música é perfume,
uno concluye que además de eso, ella es en
sí mismo el Brasil, como el Brasil es
Bethania
- volvemos a la
interrogación que en su voz hiciera otra presencia
referida pero sustancial en el filme (la de Vinicius de
Moraes) y Georges Gachot nos ayuda un poco a encontrar la
respuesta: ¿qué es la patria?: pues eso, la
poesía, la música, que artistas como
Bethania constituyen y trasmiten.
|
- PORTUGESE
/ Brasilian
- © A Gazeta,
06/04/2007
- Gisele
Arantes
- (Intervista con
Caetano Veloso)
- Existe algum
movimento por parte de algum diretor para fazer um
documentário a seu respeito, a exemplo do que foi
feito com Maria Bethânia em duas ocasiões
("Música é Perfume" e "Pedrinha de
Aruanda", recém-lançado)?
- O mesmo diretor que
fez o primeiro filme da Bethânia (o
suíço Georges Gachot, que fez o
documentário "Música é Perfume",
sobre a cantora) quer fazer um documentário sobre
mim. Ele já veio duas vezes da Europa ver o
"Cê". E eu adoro ele, porque eu adoro aquele filme
da Bethânia. Acho a coisa mais linda desse mundo.
Mas acontece que tem um filme que está quase
pronto, dirigido pelo Fernando (Andrade), um menino de
São Paulo. Ele iria fazer um DVD de "A Foreign
Sound", mas acontece que nunca foi feito. Então,
os extras que ele vinha filmando para o DVD ele
transformou em documentário. Como tem esse filme,
e ainda não está pronto, começar
outro com Gachot eu achei meio confuso. Então, eu
falei com Gachot para deixar para um outro
período. Ele ficou meio assim, mas entendeu. Ele
é um querido. O filme do Andrucha, esse agora,
é muito bom também ("Maria Bethânia",
de Andrucha Waddington, que enfoca a cantora, Caetano e a
mãe deles). Tem o que o do Gachot não
poderia ter, mais tempo, mais
intimidade.
Mas
o do Gachot tem uma coisa que dificilmente algum outro
teria, é de uma musicalidade aquele filme.
Bethânia nunca foi tão musical na vida dela
como nesse filme. Ela está mais musical,
está incrivelmente musical, cantando mais bonito
do que em toda a vida dela.
-
- © Dario do
Nordeste, 9/4/2007
- "Eu adoro o
"Música é Perfume", do Georges Gachot, acho
lindíssimo, muito musical".
- CAETANO
VELOSO
-
- © O Povo,
16/03/2007
- online--->
- pdf--->
- TV E
DVD
- Estrela da
canção
- Maria Bethânia
como você nunca viu. A intimidade musical da
cantora é mostrada em Maria Bethânia:
Música é Perfume, dirigido pelo
francês Georges Gachot
- Mesmo considerada uma
das intérpretes mais aclamadas da sua
geração, pouco (ou quase nunca) se vê
Maria Bethânia em programas dominicais de
televisão, talk shows ou em capas de revistas de
celebridades. Despojada de afetações, a
artista conduz a carreira de mais de 40 anos com
integridade irreparável e prefere reservar-se
à intimidade. Talvez resida aí o grande
prazer de descobri-la mais de perto e vê-la em
pleno domínio do seu ofício no
documentário Música é Perfume,
dirigido pelo francês Georges Gachot. O cineasta
consegue superar a famosa aversão da cantora
às câmeras e mostrá-la à
vontade, em prosa e em verso. O próprio
título do filme vem de um dos depoimentos da
cantora. "Música é uma coisa que é
como perfume. É imediato. É sensorial",
diz.
-
- Semelhante ao esquema
de um making off de DVD, o filme focaliza o processo
criativo da cantora, ao alternar cenas dos ensaios e da
turnê do disco Brasileirinho com as
gravações do CD Que falta você me
faz, um tributo ao poeta Vinícius de Moraes,
realizado em 2005, além dos depoimentos de
familiares, como a mãe Dona Canô e o
irmão Caetano Veloso, e amigos e parceiros, como
Chico Buarque de Holanda, Nana Caymmi, Gilberto Gil e o
diretor artístico Jaime Alem. Diretor de Martha
Argerich, Conversas Noturnas, um de seus
documentários mais clássicos, Gachot busca
contextualizar a história artística de
Bethânia no Brasil. Talvez pelo próprio
olhar estrangeiro do cineasta francês radicado na
Suiça, há uma tentativa de compor uma
ligação entre imagens do cotidiano e das
paisagens do Rio de Janeiro, de Salvador e de Santo
Amaro, interior da Bahia, terra natal da cantora, com o
repertório calcado em sambas
canções, serestas e canções
românticas.
-
- Narrado pela
própria Bethânia, o filme capta toda a
elegância da cantora, seja numa conversa com os
músicos, no jeito como move as mãos ou no
magnetismo da performance no palco. É - sem
exagero da palavra - um deleite. Melhor ainda é
vê-la interpretar, entre outras
canções, Negue, (Adelino Moreira e Enzo de
Almeida Passos), O que tinha de ser(Vinícius de
Moraes e Antônio Carlos Jobim), Olhos nos olhos
(Chico Buarque de Holanda), Tarde em Itapoã
(Vinícius de Moraes e Antonio Pecci Filho) e Luar
do sertão (João Pernambuco e Catulo de
Paixão Caerense). Entre uma conversa e outra,
Bethânia relembra traços da infância,
como os primeiros exercícios de
concentração quando brincava de faquir no
alto das árvore com o irmão mais velho
Caetano, o que significava ficar lá sem fazer
nada, por horas a fio, e fala da maneira como lida com a
música. Ela revela, por exemplo, que costuma
telefonar para compositores, como o fez com Gonzaguinha e
Vinícius de Moraes, para sugerir mudança na
letra das canções. "Há certas
palavras que eu não digo, e não há
quem me faça dizer. Pode ser uma música de
Chico Buarque de Holanda, que eu venero, mas não
vou dizer", afirma.
-
- O documentário
culmina com a confirmação da idéia
da própria Bethânia ("nada como um cheiro ou
uma música para nos fazer sentir, viver,
lembrar"), ao cantar Melodia Sentimental (Heitor Villa
Lobos e Dora Vasconcelos). "A voz mora em mim, mas
não sinto como se fosse minha. É uma
expressão de Deus, uma fagulha", diz a cantora.
Para quem perdeu no último domingo, hoje à
meia-noite o canal GNT exibe mais uma vez o
documentário, também disponível em
DVD pela gravadora Biscoito Fino.
-
- SERVIÇO
- Música é
Perfume - O documentário sobre Maria
Bethânia pode ser conferido hoje, à
meia-noite, no Canal GNT (reprise). O DVD custa, em
média, R$ 50.
-
- Dia Internacional
da Mulher é lembrado nas TVs
- © O GLOBO ONLINE,
8.3.2007
- --->
Online (Gazeta
do Povo)
- Nesta quinta-feira
(8), o Dia Internacional da Mulher dá o tom da
programação das emissoras de TV, abertas ou
a cabo. Programas vão homenagear o sexo feminino
em suas pautas, que vão desde os efeitos do doce
preferido das mulheres - o chocolate - a entrevistas com
personalidades do não mais "sexo frágil".
No ponto mais alto dos destaques, vale conferir a
apresentação do documentário "Maria
Bethânia - Música é perfume", no
domingo, dia 11.
-
- O canal que mais
dedica espaço em sua programação
para homenagear a mulher é o GNT. Durante todo o
mês de março, a emissora a cabo programou
atrações com o tema. Começou dia 3
com o "Alternativa saúde", que vai homenagear
mulheres que vencem desafios em diversas atividades
durante todo o mês. ...
- O programa dá
ainda dicas de exercícios para melhorar a
qualidade de vida e lista os efeitos produzidos pelo
chocolate no organismo. As comemorações
prosseguem até o dia 25, com destaque para o
"Superbonita" do dia 16, com dicas de beleza, e para a
exibição do documentário "Maria
Bethânia - Música é perfume".
Dirigido pelo francês Georges Gachot, o filme
mostra os ensaios, cenas de shows e depoimentos de
amigos, familiares e da própria cantora, apontada
como a maior voz da MPB.
-
- ©
JCNET, 10.3.2007
- online--->
- Filme
no GNT (TV Globosat) mostra Maria Bethânia como a
voz do Brasil
- Folhapress
- O
documentário sobre Maria Bethânia que o GNT
exibe amanhã, às 19h, se chama
"Música É Perfume", por causa de uma frase
da cantora, mas poderia se chamar "A Voz do Brasil" ou
algo similar. O diretor francês Georges Gachot
procura traçar um paralelo entre o que
Bethânia canta ou diz e o que este País
é ou poderia ser. Na opinião de Chico
Buarque, Bethânia encarnaria "essa idéia do
país possível".
-
- Gachot
não tem a pretensão de nos impor a tese,
mas a indica ao alternar depoimentos da cantora com
imagens dos contrastes do Rio e de Santo Amaro da
Purificação - a cidade baiana onde
Bethânia nasceu. O olhar do diretor não
é de denúncia, mas de curiosidade,
até de espanto. Para nós, acostumados a
elas, muitas das imagens não impressionam mais,
mas deviam, porque servem de espelho.
-
- Bethânia
pontua o documentário como narradora informal,
exaltando a musicalidade brasileira, o papel fundamental
do negro, a nossa "tristeza que balança".
Não há informações
didáticas sobre a carreira de Bethânia, mas
são mostrados os bastidores de seu trabalho, seja
no show "Brasileirinho" ou nas gravações do
CD "Que Falta Você Me Faz". Melhor assim. Pode-se
ver e ouvir uma outra cantora, um outro
olhar.
-
- © O Tempo,
7.8.
2006, Daniel
Barbosa
- O canto de uma deusa
brasileira
- Online--->
- Depois de cumprir
carreira nos cinemas do Brasil e do mundo, chegas
às lojas, no formato DVD, com a chancela da
gravadora Biscoito Fino, o documentário
"Música É Perfume", pelo qual o diretor
francês Georges Gachot focaliza o processo criativo
de Maria Bethânia ao longo da turnê do disco
"Brasileirinho" e das gravações do CD "Que
Falta Você me Faz", em que a cantora presta tributo
a Vinicius de Moraes.
- Mais do que mostrar
Bethânia no palco, no estúdio ou sendo
entrevistada em diversas locações &endash;
inclusive sua cidade natal, Santo Amaro, na Bahia
&endash;, "Música É Perfume" contextualiza
e identifica a arte da cantora com a própria
essência do ser brasileiro.
- Tal intento é
alcançado através de imagens das praias
cariocas, do cotidiano dos habitantes das
metrópoles e do interior que intercalam os
momentos em que Bethânia, responsável por
conduzir a narrativa, canta ou fala para a câmara
de Gachot.
- O que se percebe
é que o olhar estrangeiro do diretor está
impresso em cada imagem. Ao ouvir Bethânia
cantando, seja no estúdio, ensaiando com os
músicos, seja no palco, compreende- se
imediatamente o que ela diz logo nos primeiros minutos do
documentário: que, desde muito nova, já
sabia que seria artista.
- "Música
É Perfume" revela uma cantora que é a
própria música, o próprio canto, em
tempo integral. A altivez que Bethânia demonstra no
palco está longe de ser mero recurso cênico,
é sua essência.
- Mesmo quando conversa
descontraidamente com o diretor, com os músicos ou
amigos, quando sorri ou conta casos engraçados,
mesmo nesses momentos ela está impregnada da
nobreza que esbanja nos shows.
- Jaime Além, que
há anos a acompanha na condição de
maestro, músico e diretor artístico, fala,
numa determinada passagem, de um magnetismo que
não se explica.
- Ao mesmo tempo,
"Música É Perfume" revela a simplicidade de
Bethânia, uma artista sem qualquer traço de
afetação, mas que é
categórica ao dizer que exige respeito quando sobe
no palco.
- E quando diz
isso, vê-se que ela não está pensando
em si, mas na música que ela leva para aquele
espaço que considera sagrado. E por falar em
música, o roteiro de canções que
costura o documentário é, como se pode
supor, irrepreensível.
- Concentrado no
repertório de "Brasileirinho" e "Que Falta
Você me Faz", ele passa por canções
como "Gente Humilde", "Samba da Benção", "O
Que Tinha de Ser", "Mulher Sempre Mulher", "Iaiá
Massemba" e outras pérolas. "Música
É Perfume" é para se ver e rever à
larga.
-
- © Santa Cruz
do Sul, 09
de junho de 2006,
Mauro Ulrich
- Online--->
- Pdf--->
- Amigos traz
Bethânia
- A
Associação dos Amigos do Cinema de Santa
Cruz do Sul está em festa. E não é
para menos. Afinal de contas, a entidade se mantém
na ativa há seis anos, com suas próprias
forças, e é uma das mais significativas
militantes culturais da região. A prova disso
é que hoje, às 21 horas, na Sala 3 do Cine
Santa Cruz, fará a sua projeção de
número 300. Para comemorar, quem ganha o presente
são os cinéfilos e associados: Maria
Bethânia &endash; música é perfume,
de Geoges Gachot.
- Trata-se de um
documentário de 82 minutos realizado no ano
passado, e que já rodou mundo, participando de
alguns dos principais festivais de sua categoria. Com
isso, foi alvo de atenção e mereceu
crítica elogiosa e algumas das melhores
publicações do gênero. No Brasil,
para um de nossos críticos mais competentes, o
gaúcho Luís Carlos Merten, de O Estado de
São Paulo, Música é perfume
não é um documentário convencional.
"Mais interessado no processo criativo e nas
interpretações da cantora do que em
rememorar datas e episódios, Gachot desenha um
retrato musical que chega a surpreender pelo grau de
proximidade que estabelece com Bethânia-artista
sempre muito ciosa de sua intimidade."
- A própria
cantora aprovou. "Pensei que não havia novidade
para fazer outro filme, mas achei que o Gachot tinha um
olhar diferente e queria se aprofundar mais no meu gosto
musical." De fato. É uma faceta madura e calejada
que é levada ao cinema. Mas o diretor não
se atém aos fatos. Ele prefere se manter como
testemunha impacial da produção atual de
Bethânia. Não há uma retrospectiva
histórica, nem grandes análises sobre a sua
carreira. O diretor se esforça em integrar a
intérprete ao povo comum, fazendo ao fundo um
retrato da relação dos brasileiros com a
música no cotidiano &endash; da dona de casa
cantarolando no ônibus do subúrbio ao
mendigo que batuca no chão da sarjeta.
-
- © O'Povo,
5.5.2006
Camila
Vieira da Redação
- online--->
- Maria de alma e
cheiro
- Em entrevista ao Vida
& Arte, o cineasta francês Georges Gachot fala
sobre seu documentário Maria Bethânia -
Música é Perfume, que estréia hoje
em Fortaleza. Além de abordar o processo criativo
da intérprete, o longa-metragem procura mapear o
contexto histórico da música popular
brasileira
- MARIA Bethânia,
cantora brasileira é tema do documentário
Maria Bethânia - Música é Perfume,
dirigido pelo documentarista francês Georges
Gachot
- Por 15 anos, o
cineasta francês - radicado na Suíça
- Georges Gachot filmava documentários sobre
música clássica. Quando viu Maria
Bethânia no palco do Festival de Jazz de Montreux,
Gachot decidiu que a cantora brasileira seria a principal
personagem de seu mais recente longa-metragem: Maria
Bethânia - Música é Perfume. De 1998
a 2003, o documentarista dedicou-se à pesquisa
não só sobre Bethânia, mas sobre a
música brasileira. Para convencer a
intérprete a participar do filme, Gachot enviou
à cantora uma cópia do seu
documentário Conversas Noturnas, sobre a pianista
argentina Martha Argerich - amiga do brasileiro Nelson
Freire.
- Produzido pelo canal
francês ARTE, Maria Bethânia - Música
é Perfume aborda o processo criativo da cantora,
fazendo um paralelo com as transformações
sociais ocorridas no Brasil. O documentário
registra as gravações do álbum
Brasileirinho, bem como os shows de Bethânia,
além de colher depoimentos de Chico Buarque,
Gilberto Gil, Nana Caymmi, Miúcha, do diretor
musical Jaime Alem e de dona Canô Veloso,
mãe de Bethânia. "Não é um
filme sobre uma cantora brasileira famosa, mas uma
visão sobre uma artista única e uma busca
sobre a origem da inspiração e da energia
que deram luz a isso", afirma Gachot. Em entrevista por
e-mail ao Vida & Arte, Georges Gachot conta como foi
seu primeiro encontro com Maria Bethânia, fala
sobre a pluralidade da música brasileira e comenta
sobre o processo de produção do
documentário.
-
- O POVO - Como surgiu a
idéia de fazer o documentário?
- Georges Gachot - Minha
vida é música e minhas visões
musicais nos filmes. A música me levou à
carreira cinematográfica em 1989. Durante 15 anos,
rodei filmes apenas sobre música clássica
e, certo dia, em 1996, um amigo me levou a um concerto da
Maria Bethânia no Festival de Jazz de Montreux (na
Suíça). Este concerto foi uma
revelação para mim, porque não tinha
qualquer relação com o Brasil ou sequer
conhecia a música brasileira. Fiquei bastante
impressionado pela Bethânia como artista, sua
dramaturgia no palco, seu riso e sua generosidade, seu
repertório e, sobretudo, sua musicalidade. Foi
também a primeira vez que fiquei no meio do
público, do povo brasileiro que estava cantando e
quase respirando a artista no palco. Lembro também
que a estrutura das melodias de cada música que
ela cantava me agradou muito. Havia intervalos que
levavam a melodia a algum lugar que eu nunca escutei
antes e nunca acabava no kitsch.
-
- OP - Entre tantas boas
cantoras brasileiras, por que escolheu Maria
Bethânia?
- Gachot - Mesmo que
hoje eu conheça mais sobre a música
brasileira e ame, é claro, outras
intérpretes brasileiras, a arte de Bethânia
é muito próxima a mim. Sei que nunca
confundo com meus sentimentos musicais e tenho este dom
de ser capaz de voltar às minhas primeiras
impressões ou sentimentos. Hoje quando escuto o CD
Maria Bethânia - Ao Vivo, ainda recordo deste
concerto de 1996 em Montreux. De alguma forma, a
Bethânia me deu "a luz" à música
brasileira. Não dá para esquecer isso. Sei
sobre sua carreira e tenho vários CDs dela, mas
não todos. Não sou especialista da carreira
nem da vida de Maria Bethânia. Todos os dias
aprendo mais sobre ela, que ainda me surpreende.
Não gosto de brincar o jogo dos famosos. É
mais importante se perguntar por qual motivo gosta de
algo e não porque todo mundo diz o quanto é
legal. Maria Bethânia - Música é
Perfume não é um filme sobre uma cantora
brasileira famosa, mas uma visão sobre uma artista
única e uma busca sobre a origem da
inspiração e da energia que deram luz a
isso. Fiz honestamente, porque em um filme musical como
esse, você não pode esconder e o
público sentiria o seu jogo. Este filme tocou
inclusive muitas pessoas que não conheciam Maria
Bethânia. Isso me deixou muito feliz.
-
- OP - Ao analisar sua
filmografia, constatamos que sua especialidade é
filmar documentários sobre música
clássica. O que você encontrou na
música popular brasileira que lhe
instigou?
- Gachot - Riqueza e
mente aberta. Inclusive esse é o segundo
significado do título do filme: Música
é Perfume. Quer dizer que a música
brasileira está em permanente desenvolvimento e se
mistura com outros estilos musicais de qualquer lugar.
Todos os dias encontro influências da música
clássica. Só aqui os CDs de Tom Jobim ou
Amoroso, de João Gilberto. A música
clássica hoje pode aprender muito com a
música brasileira. Às vezes, sonho com
Mozart chegando ao Brasil e compondo uma ópera em
português. Ou você consegue imaginar o que
aconteceria se Schumann ou Bach conhecessem a Bossa
Nova?
-
- OP - Quando você
encontrou Maria Bethânia pela primeira
vez?
- Gachot - Em Lisboa,
nos encontramos pela primeira vez e eu nem falava
português. Gosto de dizer que eu e a Bethânia
nos comunicávamos por inteligência musical.
Não precisamos de um tradutor para compreender um
ao outro. Depois de 30 minutos, ela me levou para escutar
a versão não mixada do álbum
Brasileirinho. Dois meses depois, eu viajei até o
Rio de Janeiro para a primeira filmagem.
-
- OP - Como foi o
processo de seleção dos entrevistados do
documentário?
- Gachot - É
claro que fiz todas as entrevistas sozinho. Para tanto,
usei um tradutor no set. Mas devo dizer que nunca
faço entrevistas do tipo "perguntas e respostas".
Prefiro discutir livremente e nunca preparar qualquer
questão antes. Para mim, uma entrevista filmada
deve ser uma reflexão de um momento gasto entre
duas pessoas que compartilham pensamentos,
reflexões e, acima de tudo, emoções
comuns. Gosto de dizer que prefiro emoção
que informação. Ou se a
emoção é algo informativo, deve ser
o mais forte, porque vem de uma relação
humana.
-
- OP - Que dificuldades
aconteceram durante o processo de produção
do filme?
- Gachot - Esqueci todas
as dificuldades que aconteceram, porque fazer esse filme
trouxe-me tanta felicidade. Para mim, as dificuldades
foram mais morais: quando você sabe que precisa
criar um filme sobre uma das grandes cantoras que
já conheceu. Sempre espero que tenha
alcançado o patamar da arte de
Bethânia.
-
- OP - Para finalizar,
qual sua cena dileta no filme?
- Gachot - A
música Estrela do Mar é a cena chave deste
filme. Em primeiro lugar, por causa desta maravilhosa
canção (música e texto), que
consegui transportar como um momento musical forte para a
edição e para a mixagem de som. A
transição de diferentes lugares funcionou
perfeitamente e aquele momento no filme... O observador
não deve saber se está no céu ou
ainda na terra. Por muito tempo, pensei em dar o
título do filme de Estrela do Mar.
-
- © Folha
Online,
6.1.2006
Ricardo
Feltrin
- Editor-chefe
da Folha Online
- Online--->
- Maria
Bethânia - Música é Perfume -
Excelente documentário sobre a estrela da MPB.
Esmiuça sua personalidade, seu carisma e seu
processo de interpretação e
criação. Há depoimentos divertidos e
emocionantes sobre Bethânia. É uma
imperdível incursão na vida dessa grande
artista. Para quem gosta de Bethânia. Ou de
música, simplesmente.
-
- © O'Globo,
27.12.2005
- Viva
Bethânia!
- O cinema e a MPB
estão em fase de cumplicidade total. Depois do
sucesso de "Vinicius", de Miguel Farias Jr, chegou a vez
do excelente "Maria Bethânia: música
é perfume", de Georges Gachot, deslumbrar as salas
do Rio. O filme tem sido aplaudido, merecidamente, em
todas as sessões.
-
- © Folha de Sao
Paolo
23.12.2005
Carlos
Calado
- Franco-suíço
registrou ensaios, gravações e depoimentos;
cantora pediu corte de cenas "íntimas" da primeira
versão
- Dramaticidade de
Bethânia volta às
telas
- Em fase de intensa
produção, a cantora Maria Bethânia
encerra o ano nas telas do cinema. Após
lançar um CD dedicado à obra de Vinicius de
Moraes e excursionar com o show "Tempo Tempo Tempo
Tempo", cujo DVD acaba de chegar ao mercado, ela
protagoniza o documentário "Maria Bethânia:
Música É Perfume", do
franco-suíço Georges Gachot, que entra hoje
em cartaz.
- Bethânia admite
que resistiu a aceitar esse projeto. "Acho que muita
coisa já foi feita sobre meu trabalho. Sou uma
intérprete. Não sou compositora, não
tenho uma obra. Acho que isso não é tanto
assim para tantos documentários", diz,
referindo-se a "Maria Bethânia Bem de Perto",
curta-metragem que Julio Bressane fez em 1966, e "Maria
Bethânia do Brasil", produção para a
TV francesa dirigida por Hugo Santiago, em
2001.
- "Pensei que
não havia novidade para fazer outro filme, mas
achei que o Gachot tinha um olhar diferente e queria se
aprofundar mais no meu gosto musical", justifica a
cantora. Até se encantar por Bethânia, no
festival de Montreux (Suíça), o cineasta
tinha feito documentários somente com astros da
música erudita.
- Bethânia
permitiu que Gachot filmasse seu show "Brasileirinho" (em
2004), no Rio de Janeiro e em Santo Amaro da
Purificação (BA), onde nasceu. O cineasta
também registrou ensaios e
gravações, além de depoimentos de
pessoas íntimas da cantora, como o irmão
Caetano Veloso, a mãe, Dona Canô, e os
compositores Gilberto Gil e Chico Buarque.
- "Ficamos amigos", diz
Bethânia, que, ao ver a primeira versão do
filme, pediu a Gachot que cortasse uma cena registrada em
seu camarim, após o show de gravação
do DVD "Brasileirinho", com participações
de Nana Caymmi e Miúcha. "Estávamos muito
contentes e queríamos comemorar", diz,
argumentando não ter percebido que haviam sido
filmadas.
- Em outra cena que a
incomodou, Bethânia canta "Melodia Sentimental" (de
Villa-Lobos), em sua casa, bastante emocionada. Por
achá-la longa demais, pediu a Gachot que a
reduzisse. O cineasta relutou em fazer essas
alterações, mas acabou
aceitando.
- "É apenas uma
questão de gosto. Não houve nenhum
desagravo entre nós. Achei o filme muito bonito,
mas discordei de algumas cenas", diz Bethânia,
enfatizando que não gosta de ver sua intimidade
exposta. "Minha intimidade é até bonitinha
e eu não teria problema em mostrá-la.
Não mostro porque acho que isso não
interessa a ninguém. O que interessa é o
que o artista faz."
- Já as cenas que
revelam como a cantora interfere ativamente nos arranjos
de seus discos não a incomodam. "Eu me meto em
tudo. Depois de 40 anos de carreira, é bom que
isso apareça para desmistificar uma
porção de lendas, como a de que eu brigo
quando estou cantando. Eu brigo até na frente de
todo mundo, mas brigo para guiar", afirma.
- Outra evidência
da forte personalidade de Bethânia, abordada no
filme, é a maneira como se apropria das
canções que interpreta. Quando não
gosta de algo em uma canção, a
intérprete chega a pedir ao compositor que a
modifique. "Para eu cantar uma música, ela tem que
virar minha. Chico Buarque brinca com isso. Ele diz que
manda uma canção para mim e recebe duas de
volta", comenta, rindo.
- Com o mesmo bom humor,
a cantora discute um comentário do irmão,
incluído no filme. "Ela precisava ser
dramática", observa Caetano, argumentando que, por
pertencer à geração posterior
à sua, Bethânia jamais se identificou com o
jeito "cool" de cantar da bossa nova.
- "Aquela coisa muito
esfriada da bossa nova nunca me tocou, mas eu não
acho João Gilberto frio. Pelo contrário,
acho que ele é tão ou mais dramático
do que eu", retruca Bethânia, rindo.
- E, para quem a
vê hoje mais serena no palco do que nas primeiras
décadas de sua carreira, ela responde: "Acho que
estou cada vez mais dramática, só que
aprendi a usar essa dramaticidade. Consigo ser tão
ou mais dramática, quase trágica, mas de
uma maneira diferente de expressar isso. O tempo e a vida
vão educando".
-
- Filme revela
processo criativo da intérprete
- "Maria Bethânia
- Música É Perfume" não é um
documentário convencional. Mais interessado no
processo criativo e nas interpretações da
cantora do que em rememorar datas e episódios, o
diretor Georges Gachot desenha um retrato musical que
chega a surpreender pelo grau de proximidade que
estabelece com Bethânia -artista sempre muito ciosa
de sua intimidade.
- Com sensibilidade,
Gachot consegue captar o fascínio que as
canções exercem sobre ela. "A
música, pra gente, é o pão, vem em
primeiro lugar", diz Bethânia, depois de ser
mostrada no ato da criação, projetando com
os músicos de sua banda o arranjo da emotiva "Bom
Dia, Tristeza" (de Adoniran Barbosa e Vinícius de
Moraes).
- Por outro lado, o
filme também revela o olhar de um cineasta
estrangeiro fascinado não só pela voz e
pelo carisma da intérprete brasileira, mas
também pelo exotismo de seu país. As
primeiras cenas são sintomáticas: cantando
"Gente Humilde" (de Garoto, Vinícius e Chico
Buarque), em "off", Bethânia fornece a trilha
sonora para uma seqüência de belas imagens
noturnas de pessoas simples, perambulando por praias do
Rio de Janeiro.
- O foco não
está na vida ou na trajetória musical de
Bethânia e sim na emoção que ela
transmite em suas interpretações.
Não é à toa que o cineasta fez
questão de manter no documentário, apesar
das objeções da cantora, parte da cena em
que a flagrou, quase em êxtase, cantando
Villa-Lobos.
-
- © Estado de
sao Paolo 23.12.2006
Luis Zanin
Oricchio
- Para
Bethânia, arte é uma porta para o
sagrado
- Se você
não soubesse do nome do diretor de Bethânia
- Música É Perfume poderia pensar que se
trata de um brasileiro nato, tamanha a intimidade e o seu
encanto com a arte da cantora. Mas depois a gente se
lembra de como os europeus se interessam pela
música brasileira (lembram de Pierre Barouh, Henri
Salvador, Michel Legrand?) e acha a coisa mais natural do
mundo que o franco-suíço Georges Gachot
tenha feito um filme tão belo e amoroso sobre A
brasileira Maria Bethânia.
- Bethânia
justifica todo esse encanto. Quem já a viu sobre
um palco sabe do que é capaz. Sabe do clima de
magia que ela consegue impor, transformando um mero show
musical em uma cerimônia, algo próximo do
sagrado. Não interessa que haja gente de maus
bofes para fazer restrições ao
repertório, à qualidade vocal, ao
hábito de recitar poemas em cena. Esse tipo de
pessoa se apega a detalhes e esquece o essencial. Falando
deles, Augusto de Campos dizia que são
críticos que não iluminam e nem se deixam
iluminar. Enfim, não gostam de arte - gostam de
falar mal da arte, o que é uma paixão de
ordem muito diferente.
- Mas enfim, o que se
vê neste documentário testemunha a
compreensão que Gachot obteve do trabalho de Maria
Bethânia e de suas fontes de
inspiração. De um lado, o seu profundo
enraizamento em sua Santo Amaro da
Purificação, por isso algumas cenas
têm de ser feitas lá, no Recôncavo
Baiano, inclusive com a mãe, Dona Canô. Por
outro, a tensão contrária, que a leva a
sair de Santo Amaro, ir a Salvador, ao Rio, ao mundo.
Esse projeto que procura contemplar o local e o
internacional é comum a todo o grupo baiano, do
qual ela fazia parte ainda nos anos 60. Recentemente,
outro membro daquela turma, o ministro da Cultura
Gilberto Gil, usou a expressão
"glocalização" para expressar esse desejo
íntimo da Tropicália: somar o local com o
global.
- Projeto mais
fácil de levar quando se exerce uma arte como a
música, que pode ser lida, sentida e fruída
em qualquer idioma, como Gachot sentiu e por isso tentou
compreender. Assim Maria Bethânia - Música
É Perfume é, também, um
documentário sobre o processo de
criação, que tenta informar mas
também entender por qual conjunção
de fatores aquela pessoa é tão boa naquilo
que faz. E isso significa entender o sentido da
música para Bethânia. Mais do que por
palavras, é por seu próprio relacionamento
com sua arte, que se fica sabendo que, para ela, a
música é uma porta para o sagrado. Ela nos
deixa entrever uma fresta dessa passagem, a cada vez que
pisa um palco para cantar.
-
- ©
cineclick.com.br 23.12.2005
, Celso
Sabadin
- MARIA BETHÂNIA:
MÚSICA É PERFUME
- Confesso que
não sou fã de Maria Bethânia e fui
ver o documentário Maria Bethânia:
Música é Perfume por
obrigação profissional. Tinha certeza que
não iria gostar do filme e achei até
prematuro que a famosa cantora - que ainda tem muita
lenha pra queimar - já fosse terma de um filme
sobre sua vida. Felizmente, enganei-me
redondamente.
- Com talento e
sensibilidade, o diretor, roteirista e músico
francês Georges Gachot conseguiu captar não
apenas o processo criativo/ produtivo, como também
a própria alma da famosa irmã de Caetano
Veloso. Na medida em que entremeia belas tomadas externas
com sinceros depoimentos de personalidades (Chico
Buarque, Nana Caymmi, Caetano), o filme vai lentamente
ganhando a atenção e o
coração do espectador, que, aos poucos fica
conhecendo o lado exigente e profissional da cantora. Com
ternura. Entre os belos momentos, destaque para os olhos
vermelhos de Caetano, que começa a relembrar a
mocidade ao lado da irmã, emociona-se, cala-se e
não completa o pensamento com palavras, mas sim
com um sorriso. E o humor fica por conta de Gilberto Gil,
que aparece em apenas dois momento, falando dois
parágrafos. Ambos totalmente sem sentido, como
quase tudo o que Gil fala.
- Mesmo trazendo cenas
de Santo Amaro da Purificação - cidade
natal de Bethânia - e depoimentos de sua
mãe, o filme não se propõe a ser uma
biografia no sentido tradicional. Antes disso,
preocupa-se com a emoção da
criação, com a música em seu estado
mais puro.
- Quem diria. Saí
do cinema fã de Bethânia.
-
- © Estadao do
Sao Paulo, 22.10.2005
Luiz Carlos Merten
- Documents
PDF--->
- Documentarista
decifra o mistério de MARIA
BETHÂNIA
- Georges Gachot
explica como a convenceu a fazer Música é
Perfume
- Georges Gachot
até hoje agradeco ao amigo que o levou para ver um
show de Maria Bethânia. Ele nao entendia uma
palavra do que ela dizia, mas ficou magnetizado pela
figura da cantora-"Uma atriz", ele define-, com aquela
movimentoaçao cênicas. Os pés
descalços, as paradas bruscas, o canto, os textos
declamados, tudo o deixou maluco.Imediatamtente, teve o
desejo-"Um impulso"- de fazer um filme para entender o
processo criativo daquela muhler tao especial. E fez
Maria Bethânia,-Música É Perfume, uma
das atraçoes de hoje da Mostra.
-
- Gachot contou tudo
isso ao reporter durante o Festival do Rio, no qual veio
mostrar seu filme que terminou adquirido para
distribuiçao no País. Maria Bethânia
- Música É Perfume é uma das
atrações deste sábado da Mostra.
Georges Gachot mostrou seu filme no recente Festival do
Rio. Documentarista de TV na Suíça, Gachot
fez muitos filmes sobre os grandes compositores da
música erudita. Música É Perfume
assinala sua aproximação da música
popular.
-
- Como chegou a
Bethânia? "Enviei para ela uma cópia do meu
filme sobre Martha Argerich. Ela adorou."O outro
documentário, Conversas Noturnas, também
está na Mostra. Trata do rpcesso criativo da
grande pianista, parceira de Nelson Freire em tantos
recitais. Sim Georges Gachot assistiu ao
documentário de Joao Moreira Salles. Nao gostou e,
até reservadamente, expoe suas restricoes ao
repórter, mas pede que nao sejam publicadas. "Nao
quero ser deselegante."
-
- Maria Bethânia
nao abriu apenas sua casa o coraçao para a
câmera de Gachot. Abriu também seu
estúdio, permitindo que ele fizesse aquilo a que
se propunha- documentar como cria uma grande artista. No
processo, o diretor acha que conseguiu mapear uma
história da evoluçao da MPB. Ele ama a
música brasileira. É fa de carteirinha da
bossa nova. Tem outro projeto sobre música, no
Brasil, que promete revelar só na volta ao
País. "Vai ser muito interessante",
promete.
-
- Para o diretor, seus
documentários nao sao musicais, mas sobre
música. E ele esclarece- "Crio impressões
musicais, o que me permite, ao mesmo tempo, ser pessoal e
universal. Falo sobre os artistas, espero que sem
didatismo, e me projeto no trabalho deles para construir
a minha linguagem, que é a do cinema." Gachot
reinventa Tolstoi - "A arte só é universal
quando nasce de dentro." Ser artista é
lançar pontes. Como Maria Bethânia
faz.
-
- ©
Estadao do Sao Paulo, 28.09.2005
Luiz Carlos
Merten
- Online-->
- O evento segue seu
curso. Uma das 23 mostras que integram o verdadeiro
caleidoscópio que é a
programação do festival leva o sugestivo
nome de Brasil com Z. Foi uma sacada da diretora de
programação Ilda Santiago, que percebeu o
elo unindo diversos filmes - eles revelam o olhar
estrangeiro sobre o País. Um dos títulos
mais interessantes dessa programação
é Maria Bethânia - Música é
Perfume, do francês Georges Gachot.
-
- Bethânia
é outra que tem cadeira cativa neste festival.
Está nos documentários Vinicius de Morais e
O Sol - Caminhando contra o Vento, de Miguel Faria Jr. e
Tetê Moraes e Martha Alencar. Volta em
Música É Perfume, guiando a viagem do
diretor pela MPB. O próprio Gachot define
Bethânia como "ícone da contracultura que
virou rainha da balada romântica". Permitindo que o
cineasta entrasse na intimidade do seu trabalho, ela
é a estrela-guia de uma viagem que não
é só musical, mas também reflete a
evolução da sociedade brasileira nas
últimas décadas.
-
- Caetano, Chico, Gil,
Nana Caymmi, Miúcha. Todos cercam a rainha, que
possui aquele domínio de cena. Betânia
é magnética e natural. A música
É Perfume poderia ter outro título,
Bethânia Paixão
-
- © O Globo,
26.09.2005
Leonardo Lichote
- Document
PDF--->
- Documentário
'Maria Bethânia: música é perfume',
mostra o Brasil na voz da cantora
- RIO - Nas imagens
iniciais, o mar estoura em ondas na areia de Copacabana,
cenário para o desfile dos tipos locais. O gari
começa o dia catando o lixo dos banhistas, o
vendedor de cervejas aguarda novos fregueses. No fundo,
uma voz explica um Brasil (entre muitos), com o poema
''Pátria minha'', e um povo brasileiro (entre
muitos), com a canção ''Gente humilde''. O
motivo do filme, porém, não é o
país - é a voz. Ou seria mesmo o
contrário? Talvez nem um nem outro, talvez os
dois. ''Maria Bethânia: música é
perfume'' - com exibição de gala no
Festival do Rio hoje, às 21h30, no Espaço
Unibanco 1, com a presença do diretor Georges
Gachot - é sobre uma voz que é um
país, um país que é uma voz:
''Bethânia lembra um pouco a idéia de um
país possível, algo que está
perdido, mas está por aí'', define Chico
Buarque a certa altura do documentário, comentando
o show ''Brasileirinho''.
-
- Se Bethânia
materializa um país possível - perante o
qual todos nós nos maravilhamos como estrangeiros
- o suíço Gachot se aproximou dessa terra
como duplamente estranho. Além da distância
física por estar do outro lado do Atlântico,
ele não conhecia nada de música brasileira
e nem da cantora quando, levado por um amigo, foi
assistir a um show dela em Montreux, em 1998. Saiu de
lá certo de que faria um filme sobre a
artista.
-
- - Foi um choque
cultural - conta ele, na beira da piscina de um hotel no
Leme, o mar de Copacabana no horizonte. - E o choque
não foi só pela voz única de
Bethânia, a maneira como ela entra no palco, quase
voando, sem os sapatos, o seu cabelo... Foi também
pela musicalidade. Cada parte dos arranjos, o
repertório, como ela ia de uma música a
outra.
-
- Gachot veio três
vezes ao Brasil para filmar. Pisou em terras brasileiras
num dia e no outro já estava no estúdio com
Bethânia, iniciando um total de nove semanas de
gravação. Para Gachot, sua
condição de "duplamente estrangeiro" foi
fundamental para a existência do filme.
-
- - Acredito que
Bethânia concordou em fazer este filme porque eu
não era brasileiro. Eu cheguei para ela como uma
criança, entende? Perguntando coisas.
Bethânia foi minha professora. Ela me ensinou o
Brasil - diz, retornando à idéia do
país. - Acredito que ela tenha falado de forma
mais aberta porque eu não tinha nenhum
conhecimento a priori, não tinha idéias
pré-concebidas. Eu não sabia nada! Nas
entrevistas, Bethânia começava a falar em
Chico, Caetano e eu dizia: "não sei nada sobre
música brasileira, por favor me explique"
(risos).
-
- A professora de Brasil
explicava. E, mais tarde, aprovou o aluno com
louvor.
-
- - Ela ficou muito
feliz com o filme. Enquanto via, chorava e dizia:
"arrebentou, arrebentou" - lembra o diretor.
-
- Em ''Música
é perfume'', Bethânia fala o mesmo
''arrebentou'' repetidas vezes ao ouvir o violão
de Marcel Baden Powell em ''Samba da
Benção'', parceria de seu pai, Baden, com
Vinicius de Moraes. O filme foi feito durante as
gravações de ''Que falta você me
faz'', CD da cantora dedicado à obra do poeta, e
também ao longo da turnê de
''Brasileirinho'', com shows no Canecão e na
Concha Acústica de Salvador. Há
também imagens de Bethânia em Santo Amaro,
em família, entrevistas nas quais ela reflete
sobre seu ofício (''adoro cantar na solidão
do estúdio'') e conta curiosidades familiares
(''Eu e Caetano adorávamos brincar de faquir
quando crianças''). A mãe Dona Canô,
o irmão Caetano Veloso e amigos como Gilberto Gil,
Chico Buarque e Nana Caymmi também
falam.
-
- A ida à cidade
natal de Bethânia é uma forma de resgatar
parte de sua história, mas Gachot não
procurou esgotá-la no filme:
-
- - Meu objetivo com o
filme era pôr na tela a grandeza da música
de Bethânia. Não quis que a história
quebrasse a música. Quando as
canções me davam a oportunidade, eu contava
a história - disse, explicando que o fato de o
filme ter sido feito com apenas uma câmera ajudou
nesse sentido: - Por isso que o filme é muito
claro. Eu não gosto de registros de shows nos
quais você vê a cantora, depois o pianista, o
percussionista. Da forma como fizemos, você entra
mais na música. Gastamos oito meses editando as 80
horas de material para fazer o filme fluir em seus 82
minutos.
-
- Para o diretor, o mais
importante era registrar de onde vinha a música de
Bethânia. Por isso os ensaios, nos quais se revela
uma cantora que tem completo domínio de seu
trabalho, interferindo em cada arranjo. A
relação, tensa e doce, da cantora com seu
maestro e arranjador Jaime Alem é um
capítulo à parte. Também para
mostrar de onde vem a música de Bethânia,
há tantas imagens de pessoas humildes,
anônimas - arquétipos de
brasileirinhos.
-
- - Ela canta para eles
e sua música vem deles. É um reflexo - diz,
mais uma vez tentando desvendar o Brasil de
Bethânia
-
- Gachot tem
experiência com documentários sobre
música clássica, dedicado a artistas como a
pianista argentina Martha Argerich e o compositor Claude
Debussy. "Música e perfume" é o primeiro
dedicado à música popular. Não que
faça diferença para o diretor.
-
- - Faço filmes
apenas sobre a música que amo. Um jornalista me
disse que, se você comparar o filme da
Bethânia com o de Martha Argerich, verá que
eles são muito próximos. Basta trocar
Mozart e Chopin por compositores brasileiros, como
Caetano Veloso, Chico Buarque, Dorival Caymmi. E é
isso mesmo - explica. - Uma vez eu disse à
Bethânia: "Nós temos que ouvir toda
manhã um pouco de Bach, e de tarde, um pouco de
Bethânia". Ela gostou disso.
-
- A metáfora
"música é perfume" é da
própria Bethânia. Segundo ela, "nada como um
cheiro ou uma música para nos fazer sentir, viver,
lembrar". Ela confirma suas palavras nos minutos finais
do filme, depois de ouvir sua própria
interpretação de "Melodia sentimental" e
ficar profundamente emocionada. Vaidade? Ela
explica:
-
- - A voz mora em mim,
mas não sinto como se fosse minha. É uma
expressão de Deus. Uma fagulha, uma bobagem de
Deus.
-
- Deus
arrebentou.
-
- © Jornal do
Brasil 29.09.2005,
Heloisa
Tolipan
- Bethânia para
todos
- Diretor de Maria
Bethânia: música é perfume, o
francês Georges Gachot aportou ontem à
tarde, no Estação Ipanema 1, para a
primeira sessão do documentário, na
programação do Festival do Rio.
E-du-ca-dís-si-mo, fez questão de uma breve
apresentação na nossa língua:
''Desculpe-me ler, mas não queria perder a
oportunidade de expressar tudo o que senti realizando
este filme'', disse Gachot, justificando a cola. Foi
aplaudidíssimo quando, ao final, comentou que
Bethânia foi o seu Pedro Álvares Cabral,
concluindo: ''Espero que, com este filme, o mundo
conheça a maravilha cultural deste país''.
Maria Bethânia: música é perfume
é comovente e traça sem pretensões o
perfil de uma das nossa maiores intérpretes, que
é capaz de dizer abertamente, com todas as letras
''Eu odeio o pôr do sol. Essa coisa meio barro,
meio tijolo''. Querem mais autenticidade?
-
- © RUI MARTINS
- LOCARNO MOSTRA
MARIA BETHANIA
- Este ano, o Festival
Internacional de Cinema de Locarno começa um dia
antes. Embora sua data oficial seja do dia 3 ao 13, na
cidade suíça ticinesa de Locarno, o
festival começa praticamente na noite da
terça, 2 de agosto, com a projeção
do filme Maria Bethania, Música e Perfume, do
franco-suíço Georges Gachot no telão
dos quase 300 metros quadrados, da Piazza
Grande.
-
- Minha voz " uma
centelha divina que brota em mim" diz a cantora no filme
dedicado inteiramente à cultura musical
brasileira. Segundo Georges Cachot, seu realizador, a
música ocupa um lugar central no cotidiano dos
brasileiros, seja nos bailes, nas festas, no Carnaval ou
nos concertos.
-
- Esse longa-metragem
tem uma hora e meia de duração e é
também considerado como um imersão total no
mundo apaixonante e sensual do Brasil. Concorre numa
mostra paralela dedicado aos filmes
suíços.
-
- De acordo com o jornal
dessa região suíça, Corriere del
Ticino, cujo redator já pôde ver o filme "
Maria Bethania ilumina literalmente o filme com sua
presença magnética e extremamente natural,
quer esteja cantando diante de milhares de pessoas ou
contando suas lembranças da infância com seu
irmão Caetano Veloso. Para ela, a música
é um perfume, alguma coisa essencial como o
pão, imediata e sensual e que deve poder ser
apreciada por todos".
-
- Documentario sobre
Maria Bethânia no Festival de
Locarno
- Dirigido pelo
franco-suíço Georges Gachot, o
documentário "Maria Bethânia: Música
é Perfume" é exibido em "noite especial" no
Festival de Cinema de Locarno.
-
- O longa de 82 minutos
procura reconstruir os passos de Maria Bethânia:
desde a infância em Santo Amaro da
Purificação até o lançamento
dos últimos CDs. No percurso, depoimentos de
Caetano Veloso, Chico Buarque, Gilberto Gil,
Miucha,
Nana Caymmi. Entre
as imagens, lembranças que vão sendo
rememoradas em cenas de camarim pós-show
até o aniversário de Dona Canô em
Santo Amaro.
-
- O que uma revista
suíça chama de retrato "convencional" da
artista, é salvo pela constatação de
que "a voz de Bethânia, sozinha, já
justifica qualquer tipo de reverência
cinematográfica". Reverências são
também encontradas dentro do filme por todos os
que falam de Bethânia, sem poupar elogios. "A
fricção entre o tudo e o nada. A voz de
Bethânia é isso", diz Gil.
-
- Do Rio a Santo
Amaro
- O título do
filme vem das palavras da própria: "A
música é como o perfume, nos deixando ver,
sentir, vivenciar, lembrar e refletir". Para o
público fora do Brasil , o documentário .
que antes de Locarno passou pelo festival Visions du
Réel, na França . é visto como uma
forma de olhar a cultura brasileira, ou melhor, como uma
"incursão no universo da canção
brasileira", segundo um jornal italiano.
-
- Dando direito a
imagens clássicas do Rio de Janeiro superpostas ao
som da voz
- de Bethânia, ao
lado de entrevistas com outros músicos, cenas da
cantora
- gravando em
estúdio ou em suas duas casas no Rio e em
Salvador. Além de visitas
- às
raízes em Santo Amaro.
-
- Em uma das
seqüências, nos camarins do Canecão,
Bethânia, Miucha e Nana Caymmi, depois de um show,
relembram episódios da amizade entre as
três, numa conversa pontuada por
canções a capella. Em outra
seqüência, Caetano reconstrói a
história da família e fala do trabalho com
Bethânia.
-
- De Martha Argerich
a Maria Bethânia
- A trajetória do
franco-suíço Georges Gachot contém
vários trabalhos dedicados a
- música.; Entre
estes está um documentário sobre a pianista
argentina Martha Argerich (cujos depoimentos integram
também Nelson Freire, de João
- Moreira Salles .
2003). Gachot dirigiu ainda Petite histoire symphonique
racontée par Anton Dvorák (1989) e Claude
Debussy: Music can't be learnt. (2000).
-
|
|
- FRANCAIS
- © Le Matin -
edipresse,
9.
1.2007,
Aime
Corbaz pdf
--->
- MARIA
BETHÂNIA Le portrait musical de la chanteuse sort
en DVD.
- Mieux
que nulle autre, elle chante la nostalgie, comme une
tristesse sensuelle dans une voix de soie sauvage. Mieux
que nulle autre, elle réinvente un lointain
héritage, celui du fado portugais, ce fatum du
sud. Et puis, elle emprunte au jazz, à la samba,
mais davantage encore à toutes les musiques du
monde.
-
- Maria
est belle. Le nez aquilin, de longs cheveux charbon et
cendres, le regard d'un chaman aux blanches et douces
magies
Avec elle, la déesse musique, venue
du fonds des âges, des peuples, des continents, a
trouvé une de ses plus belles
incarnations.
-
- Sur
les images de ce film «Maria Bethânia,
Mûsica é perfume», sorti en DVD, on
voit l'artiste ciseler ses chansons avec ses musiciens,
Gilberto Gil, son frère Caetano Veloso. On voit
aussi, dans ce portrait musical de Georges Gachot, le
plus Zurichois des cinéastes parisiens, des images
volées entre chien et loup quand les bus
emmènent des corps fourbus, ou quand un enfant
traîne sous les lumières blafardes d'un
réverbère, à la nuit
commençante.
-
- Et
Maria Bethânia parle. Elle dit la musique, pense la
musique, rêve la musique, chante la musique
Toute petite, elle voulait être artiste ou
trapéziste. Et la voilà funambule des
émotions, entre larmes et rires, espoirs fous et
désespoirs, nostalgies d'hier et rêves de
demain. Avec elle, la nostalgie a trouvé une
voix.
-
- Surtout,
Maria semble chargée d'humanité comme une
batterie pourrait l'être
d'électricité. Envoûtée par la
musique, elle envoûte à son tour. Ainsi
apparaît-elle comme l'une des plus belles
magiciennes du monde.
-
- © Journal du
Jura,
31.
3.2006
pdf
--->
-
- ©
Telerama,
4.
3.2006
Mathilde Blottière Online--->
- Elle
est « la voix » du Brésil et
une des ses icônes vivantes. Sur du musicien
Caetano Veloso, Maria Bethânia fut d'abord la muse
de la contre-culture avant de prêter la chaleur de
son timbre à des mélopées
romantiques. Dans ce documentaire entre portrait et film
musical, le réalisateur a voulu donner chair
à cette voix. Pari plutôt réussi avec
un montage tout en fluidité qui nous plonge dans
l'intimité de la chanteuse et de ses musiciens. Du
studio à la scène, de samba en bossa-nova,
la diva de Rio vaut le détour.
-
- ©
Africanculture,
28.
2.2006
Olivier Barlet Online--->
- Une
voix, Maria Bethania est avant tout une voix, sensible,
complexe, un peu rugueuse, une voix de l'intérieur
qui parle à l'âme. Une voix qui ne s'oublie
pas, tant son enveloppante nostalgie appelle
l'émotion, pas plus que ce film qui la met
admirablement en avant. Sans effets inutiles, Gachot va
vers l'essentiel : comment cette voix s'incarne, dans
l'intimité de l'écriture, dans le huis-clos
des répétitions, dans la chaleur des
concerts, et comment elle devient musique, harmonie et
finalement un film. Point besoin de plans multiples et
d'une imagerie exotique ou touristique : le Brésil
est là, en concentré, dans cette femme qui
fut à la pointe de la contestation contre la
dictature militaire en 1965 avec sa chanson
Carcarà et qui poursuivra son bonhomme de chemin
en marge de la dominante bossa nova, pas assez dramatique
à son goût, ou du tropicalisme de son
frère Caetano Veloso, jusqu'à s'affirmer
dans la chanson romantique, avec un énorme
succès. Le public communie avec elle, chantant ses
thèmes sans hésiter, dans de grands moments
de ferveur.
-
- Il
fallait beaucoup d'art pour rester au diapason de cette
voix sans l'enluminer de lumières construites ou
la reconstruire par des images mythifiantes. Au
contraire, Gachot joue le jeu du direct et s'y campe : il
filme avec une seule grosse caméra Béta
digitale 16/9e, sans se dissimuler, au plus près,
sans multiplier les angles que lui auraient permis
plusieurs caméras, prenant ainsi les mêmes
risques que Maria Bethania sur scène. Pas de
manipulation : réduisant au maximum les
changements de plans, il filme dans la durée, dans
le temps de la création ou de
l'interprétation, et ne retient au montage que les
meilleurs moments, lesquels s'enchaînent sans
rupture. Le film en devient lui-même une partition
musicale nous entraînant dans cet univers avec une
telle intimité que l'on coure acheter un cd de
Maria Bethania en sortant pour tenter de revivre ce qu'il
nous a transmis ! Lorsqu'on écoute un cd, il nous
manque la corporalité du concert, du contact, de
la vision. Le film la restaure, à condition d'en
respecter la magie plutôt que de l'inventer. C'est
sans doute parce qu'il est lui-même pianiste et a
réalisé de nombreux documentaires sur des
musiciens classiques que Gachot peut oser cette
épure. Plutôt qu'un flot d'images, il nous
livre une harmonie où tout changement de plan
résonne en cur avec la voix de Maria
Bethania. Musicâ é perfume : la musique est
un parfum.
- Ses
sambas romantiques puisent dans les chansons
traditionnelles du Nordeste que lui chantait sa
mère. Elles parlent du passé et de
l'esclavage. Elle chante dans un texte de Vinicius de
Moraes : "On a été colonisés par les
Portugais, mais notre musique est noire. La samba est
blanche par la poésie et noire par le cur".
Dans un pays où près de la moitié de
la population a du sang noir, encore victime du racisme
et de l'exclusion, ces paroles ne tombent pas dans
l'oreille d'un sourd. Mais Maria Bethania n'en fait pas
une pancarte : son chant n'est pas slogan, simplement une
sensation profonde des origines de ces musiques qu'elle
partage avec son public comme un orateur qui trouve les
mots justes. C'est bien avec cette justesse que Gachot la
filme, traduisant par l'image et le montage l'intense
corporalité de sa voix et l'étonnante
mystique qui s'en dégage.
-
- ©
Liberation /
2.3.2006
Online--->
- Bethânia,
il était une voix
- Son
producteur Jaime Alem en témoigne : quand elle
arrive en studio, les réglages des consoles se
dérèglent. Ce magnétisme quasi
surnaturel qui émane de Maria Bethânia
traverse le documentaire que consacre à la
chanteuse nordestine le réalisateur suisse Georges
Gachot. Le pouvoir de sa voix grave, androgyne,
dramatique, est tel qu'on reste sous le charme,
même quand elle se contente d'énoncer des
propos finalement convenus sur sa carrière et son
rapport à la musique. La caméra suit la
chanteuse de scène en studio, interroge ses
proches (sa mère, son frère Caetano Veloso)
mais capte aussi au vol des instants fugaces et magiques
: une plage déserte au petit matin, des enfants
qui jouent au foot dans un terrain vague... On assiste
aussi à des moments privilégiés
comme cette rencontre, en coulisses, entre
Bethânia, Miúcha et Nana Caymmi, trio de
matrones joviales qui, le verre de cachaça
à la main, plaisantent et chantent pour le plaisir
d'être ensemble. Il faut enfin souligner le superbe
travail de la prise de son, tout en relief et en
nuances.
-
- ©
Les Inrockuptibles,
1.3.2006
Richard
Robert
- Online--->
- pdf--->
- Les portraits en
images de chanteurs ou chanteuses populaires laissent
souvent les mélomanes sur leur faim : en jouant la
carte de la biographie et de l'analyse psychologique, ils
parlent finalement très peu de musique. "Musica e
Parfume", lui, échappe à ce travers en
intégrant les analyses de ses proches et surtout
en s'offrant une émouvante virée du
côté de Santo Amaro - la petite ville
où Bethania s'éveilla à la musique.
- La fatale
beauté de tous les acteurs de cette histoire
achève d'inscrire "Musica e Parfume" parmi les
meilleurs documentaires sur la musique de ces
dernières années.
-
- ©
Auxartsetc.ch
November
2005 Françoise
Bieri
- Online
-->
- Ce film n'est ni un
documentaire, ni un film sur la musique. C'est
plutôt un film fait musique ou une musique faite
film, tant les images et la musique ne font qu'un.
Portée par le regard et le sourire de Maria
Bethânia, par les ciels plombés, les univers
sombres de la nature brésilienne, par les villes
ou les plages, et bien sûr par la pauvreté
omniprésente, la musique devient vie, joie, rire
ou danse.
-
- ©
Tribune de Genève,
01.09.2005
LUCA
SABBATINI
- Ame musicale du
Brésil, Maria Bethânia confie ses secrets
sur grand écran
- Après Martha
Argerich, Georges Gachot filme une autre grande
musicienne latino-américaine.
- « Ce n'est pas
vraiment une biographie, ni un documentaire ;
plutôt un portrait musical. » Après le
beau et frémissant Martha Argerich, conversation
nocturne, Georges Gachot remet ça. Maria
Bethânia, música e perfume rejoint et
peut-être dépasse la réussite du film
précédent. Même continent, même
personnage féminin secret et hors normes,
même façon de montrer en longs
plans-séquences, sans noyer l'image sous un flot
d'explications. Seule la musique change, les
mélodies et rythmes brésiliens
remplaçant Bach ou Chopin.
-
- « Maria
Bethânia, je l'ai découverte en 1998 au
Montreux Jazz Festival », confie Georges Gachot.
« Sa présence scénique, sa
façon de chanter m'ont procuré un choc.
Plus tard, je l'ai rencontrée et elle a
accepté de participer au projet. Je suis revenu du
tournage au Brésil avec 80 heures d'images.
»
-
- Parisien établi
à Zurich depuis vingt ans, le cinéaste
filme exclusivement des sujets musicaux. Dans Maria
Bethânia, música e perfume, la caméra
montre le travail de la musicienne, guide le spectateur
au cur de la création, du premier contact de
Maria Bethânia avec une chanson jusqu'à sa
version définitive en concert. Dispositif sobre,
efficace, tenu et épuré de tout
élément non musical.
-
- La musique,
précisément, construit le rythme des
images, tandis que les inflexions du portugais du
Brésil créent une autre mélodie
à part entière. Si bien que les confidences
de Maria, de son frère Caetano Veloso ou de leur
ami et confrère Chico Buarque envoûtent
aussi sûrement que la musique omniprésente
sur la formidable bande-son. Un régal.
-
- © Le Monde,
Valérie Cadet
- Maria
Bethânia, par Georges Gachot, une
évocation puissante de la grande chanteuse
brésilienne.
- Elle est née
Maria Bethânia Vianna Telles Veloso, le 18 juin
1946, dans un village de la région de Bahia, Santo
Amaro da Purificaçao. Son double prénom
devenu nom de scène, c'est son frère de
quatre ans plus âgé qu'elle, le magnifique
Caetano Veloso, qui le lui a donné. Elle arbore
aujourd'hui une somptueuse crinière sombre
semée d'argent. Voix forte et grave,
enjôlée de douceur. Visage indien ;
frémissant entre rire, tristesse, colère.
Voilà pour l'esquisse, qui ne saurait suffire
à convoquer l'immense richesse de cet être
libre et entier qu'est Maria Bethânia,
surnommée dans les années 1970 "la
Greta Garbo de Rio"; chanteuse la plus populaire du
Brésil. "La" voix du Brésil, comme la
définit le titre choisi avec beaucoup d'à
propos.
-
- Maria Bethânia
est à l'aune des monographies et nombreux
documents sur la musique classique réalisés
par Georges Gachot, parmi lesquels Claude Debussy,
" Music can't be learnt..." (2000), et Martha
Argerich, Conversation nocturne (2002 ; notamment
couronné par le prestigieux Prix Italia). Cette
évocation s'articule autour du dernier des trente
albums de l'interprète, le très tendre et
très joyeux Brasilerinho (Biscoito Fino/DG). Sans
cesse et simultanément poétique et
politique. En concert géant, acclamée par
des milliers de personnes, au studio d'enregistrement, en
répétition, dans le flux d'échanges
avec des proches, des amis chers, ou en conversation
privée. On pouvait se fier au cinéaste pour
capter au plus près la puissance et la
délicate diversité de son sujet. Embrasser
l'essentiel, laisser filer l'impromptu. Recueillir les
mots forts et sincères de ceux qui l'aiment,
travaillent pour elle et avec elle -sa mère, Dona
Canô Veloso ; Caetano, complice de
toujours ; Chico Buarque de Hollanda ; Nana
Caymmi et Miucha. Et glisser tout cela dans le
sillage des paysages mouvants -urbains et naturels ;
pauvres mais vivants, ou sublimes de beauté-,
intensément tressés à ce qui a
construit cette voix unique. "La friction entre le tout
et le rien. La voix de Bethânia, c'est ça,
relève Gilberto Gil. Les pierres, la terre, le
sable... Ces endroits oû la matière et
l'esprit se rencontrent."
-
- ©
Radio Suisse Romande,
25
Août 2005 Espace
2 /
- Critique
cinéma: Par Serge Lachat
/
avec éxtrait audio
-
- © Le matin
Dimanche 14.8.2005
La Chronique
de Freddy Buache
- Document
PDF--->
-
- ©
TSR-Télévision
Suisse Romande,
24.
8. 2005
Téléjournal 12.45h / - vidéo
-
- ©
Swissinfo--->
24.
8. 2005
-
- ©
Coopération,
24.
8.2005 Pascale
Stehlin
- Document
PDF--->
- Site
officiel--->
- Le Suisse qui filmait la
samba
- Georges Gachot
consacre un film àla chanteuse Maria
Bethânia. Un parfum brésilien déferle
sur les écrans romands.
- Les yeux du
réalisateur franco-suisse, Georges Gachot, se
mettent à pétiller à la seule
évocation de la chanteuse Maria Bethânia.
Séduit par cette icône de la musique
brésilienne àl'occasion de l'un de ses
concerts, il a décidé de lui consacrer un
film. Intitulé Música é perfume, il
sort aujourd'hui sur les écrans
romands.
- Entre Rio de Janeiro
et Salvador de Bahia, Maria Bethânia se livre avec
authenticité en racontant son parcours et sa
passion pour la musique. Rythmé par 32 chansons et
les apparitions d'illustres artistes comme Gilberto Gil
ou Caetano Veloso, le documentaire de Georges Gachot
sonne comme un hommage à la richesse de la musique
brésilienne: "C'est une musique tellement
communicative qu'elle vous prend aux tripes". Fin
connaisseur de musique classique, Georges Gachot a
notamment signé Conversations nocturnes avec
Martha Argerich, un portrait remarqué de la
pianiste argentine. Très lié au Cambodge,
il s'est fait le porte-voix du travail humanitaire du
pédiatre et violoncelliste Beat Richner dans
plusieurs documentaires. Mais avec Música é
perfume, il s'ouvre à de nouvelles
sonorités fleurant bon la samba et la bossanova.
Le Zurichois d'adoption est avant tout un amoureux des
notes et aime transmettre l'émotion qu'elles
suscitent: "La musique est ma raison d'être. Si
certains aiment aller boire l'apéro, moi je
préfère écouter des morceaux car la
musique est le sens de la vie". Mais avant de conjuger sa
vie en musique, Georges Gachot a quitté la France,
son pays natal, pour des études d'ingénieur
en électro-technique à Zurich: "J'aimais
bien les mathématiques et continue
d'apprécier ce qui est structuré et
cartésien". Mais pour créer, il
s'aménage des plages de rêveries: "Je
n'hésite pas à laisser planer mon esprit.
L'humour ou l'ironie sont de bons outils. Ils permettent
beaucoup de choses et ouvrent des petites portes vers la
réflexion." Georges Gachot construit ses films
comme on écrit une partition et en consacrera
peut-être un à la composition.
-
- Installé avec
sa famille à Zurich, Georges Gachot puise aussi
son inspiration dans ses voyages fréquents:
"Partir est une nécessité, je n'aime pas
rester en place trop longtemps. J'ai besoin de cette
énergie qui vient d'ailleurs." Et lorsqu'il veut
se vider l'esprit, Georges Gachot, qui a des origines
bretonnes, retrouve les joies de la plongée qu'il
a découverte enfant: "La plongée, c'est mon
yoga. Je me sens bien dans ce monde du silence qui me
fascine." Une façon peut-être
d'étudier encore d'autres sonorités, plus
aquatiques cette fois.
-
- © Le
Temps,
24.08.2005,
Florence
Gaillard
- Document
PDF-->
- Société
- MARIA BETHANIA. La
chanteuse brésilienne fait l'objet d'un
documentaire sensible, àvoir dès
aujourd'hui dans les salles romandes.
- Maria la
blanche
- Le début est
déjà dans les livres. On est en 1946, dans
le Nordeste brésilien. Un garçon de quatre
ans accueille la naissance d'une petite soeur: "Je veux
qu'on l'appelle Marie Bethanie." "Exclu, dit le
père, c'est ridicule ce nom, Caetano." Mais comme
Caetano n'en démord pas, la famille opte pour un
tirage au sort dans un chapeau. La main pas du tout
innocente choisit un papier plié, le garçon
bouclé jubile en annonçant que le hasard a
choisi comme lui: "Ce sera Maria
Bethânia".*
- Caetano grandit avec
cette petite soeur belle, troublante et délicate.
Il sent bien que dans sa tête à elle
cohabitent des drôles de génies tropicaux.
Ils inventent à deux des occupations d'enfants
mystiques, comme le "jeu du fakir". Il consiste à
grimper au plus grand arbre du jardin et à ne plus
en bouger pendant des heures. A se sentir tout àla
fois humain (un peu noir un peu blanc, un peu indien),
animal (chat, serpent, oiseau?), et
végétal. Et à laisser glisser
l'esprit feuillu jusque vers des contrées sans
nom.
-
- On ne sait pas bien
quel est l'arbre. Mais on connaît le lieu: Santo
Amaro da Purificação, repli baroque d'une
terre de cascades luxuriantes, dans la province de Bahia.
Une ville d'humbles à démarche
aristocratique, de maisons blanches ou pastel
habitées par des gens souvent noirs. Dans la
maison de Caetano, de Maria Bethânia et de leurs
six frères et soeur, il y a un père
drôle et digne, et une mère, Dona Cano,
assez romanesque pour figurer, déjà en ce
temps-là, en matriarche dans un roman de Jorge
Amado.
-
- Bethânia est la
préférée de Dona Cano. Elle est
aussi un objet de fascination pour Caetano. Il est son
complice, l'exégète de son
"instabilité émotionnelle" d'adolescente
à vocation dramatique. A 17 ans, avec la chanson
"Carcara", Bethânia harponne des oiseaux
charognards alors que le régime politique se
raidit. Elle est une héroîne en costume
blanc qui vole tout droit jusqu'à un
cénacle d'artistes contestataires. Dès le
milieu des années soixante, avec Gilberto Gil et
Gal Costa entre autres, elle signe un chapitre
sacré de la musique populaire brésilienne
(MPB). Caetano, homme féminin au rock vorace,
avancera sur un chemin de faune touche à tout,
brillant et lettré. Bethânia, femme
androgyne, voix de louve au romantisme incendié,
sera la pythie. Une gréco-shakespearienne
initiée au candomblé. Une diva aux amours
souffrantes, parfois enlisée dans des laves de
violonades. Mais toujours, la plus imposante des
interprètes.
-
- Un jour de 1998,
branle-bas de combat au Montreux Jazz Festival. Une
chanteuse n'aime pas la couleur du tapis, il faut donc le
changer. On obtempère, parce que la capricieuse,
qui lit dans les couleurs comme d'autres dans le marc de
café, s'appelle Bethânia. Elle donne un
concert, l'habite tout entier. Dans la salle, il y a un
homme qui ne la connaît pas mais reste
marqué. "Elle volait pieds nus au-dessus de la
scène, avec ses bras serpentins", se souvient
Georges Gachot. Lui, documentariste musical
franco-suisse, plutôt féru de musique
classique, veut comprendre cette voix.
-
- Georges Gachot est
allé voir Bethânia. Rien que ce premier pas
a bien dû nécessiter des mois de
négociation. Il lui a offert, le malin, un paquet
emballé d'un foulard rouge ondoyant. Dedans, des
disques de la pianiste Martha Argerich, à qui
Georges Gachot a consacré un
précédent documentaire**. Bethânia
lui permet de la suivre, chez elle à Rio ou
à Salvador, et même en studio. On
découvre, dans Maria Bethânia Musica e
perfume, une bientôt sexagénaire, fondue
dans des cheveux d'argent, qui ne s'en laisse pas
conter.
-
- "On n'impose rien
à Bethânia, elle est incorruptible et sait
parfaitement ce qu'elle veut", raconte le
réalisateur. De son propre aveu, il doit beaucoup
à son innocence. "J'ai débarqué sans
a priori sur elle, sans connaissance de la musique
brésilienne non plus." Atterri dans l'espace
bethanien comme un extra-terrestre, il ignorait son
statut d'icône ténébreuse. Il
ignorait aussi les yeux bleus de Chico Buarque ou la voix
agreste de Nana Caymmi qui, dans le film,
éclairent chacun des facettes de Bethânia.
"La société brésilienne raffole des
stars, un cinéaste brésilien aurait sans
doute joué sur cette carte-là. Moi
j'étais comme un enfant, ça a permis que
les portes s'ouvrent. Question de confiance."
-
- Question aussi de
sensibilité. Georges Cachot conçoit des
films comme des pièces musicales. Comme les landes
impressionnistes de Debussy plutôt que comme des
cathédrales beethovéniennes. Son film se
passe d'encartés biographiques, d'insertions
d'archives, se contente de capter au travail
l'indomptable Bethânia "telle qu'elle est
aujourd'hui".
-
- Il porte un regard
délicat sur le Brésil quotidien:
plutôt que des plages achalandées en corps
lustrés, Georges Gachot filme ceux qui les
nettoient. Et il filme, avec un beau tempo languide,
Salvador et Rio àdes heures instables. Entre chien
et loup, lorsque les bus sont bondés de corps
fatigués, car "c'est à ces gens du
quotidien que Bethânia parle aussi". Elle leur
parle depuis 40 ans avec "cette voix unique, articule
Gilberto Gil, qui est comme une friction entre le tout et
le rien".
- *Pop tropicale et
révolution, de Caetano Veloso, Le Serpent à
Plumes, 1997.
- **Maria Bethânia
Musica e perfume, de Georges Gachot
-
- Vie
privée
- 18 juin 1946 Naissance
de Maria Bethânia Vianna Telles Veloso, soeur de
Caetano Veloso, dans le Nordeste
brésilien.
- 1965 Elle chante
"Carcara". Début de carrière pour "la voix
du Brésil"
- Années 70
Bethânia est surnommée la "Greta Garbo de
Rio".
- 1978 Sortie de Alibi.
Plus d'un million d'albums vendus.
- 2004 Sortie de
Brazilerinho, album de la créolité et du
retour aux sources.
- 2003-2004 Tournage de
Maria Bethânia Musica e perfume. L'artiste
célèbre 40 ans de
carrière.
-
- © 24 heures,
24.08.2005,
Boris
Senff
- Document
PDF -->
- Santa Maria
- Après avoir
consacré un documentaire à la
légendaire pianiste Martha Argerich, Georges
Gachot, cinéaste français naturalisé
Suisse et vivant à Zurich, s'est attelé au
pas de Maria Bethânia, dame de coeur de la chanson
brésilienne. Plutôt habitué au monde
de la musique classique, le réalisateur est
arrivé au Brésil " comme un enfant ",
partant à la découverte d'un univers et
d'une artiste qu'il avait entrevue pour la
première fois lors d'un concert au Festival de
Montreux. Avec tact et empathie, il suit la chanteuse
pourtant réputée "difficile" dans toutes
sortes de situations, d'un cadre plutôt intime
à la répétition avec ses musiciens,
en passant par des séquences de concerts où
Maria Bethânia se révèle dans toute
sa splendeur. Même si Gachot regrette cette
interview "minutée", la rencontre avec Caetano
Veloso, frère de Maria, vaut son pesant
d'émotion tropicaliste, moment intense, tout en
réminiscences familiales sur lesquelles plane la
présence de la mère des deux musiciens,
vénérable mais toujours bon pied bon oeil.
Une héroîne chatoyante et un coin du
Brésil soulevé en musique. Georges Gachot
Maria Bethânia - Musica e perfume " Documentaire en
salles aujourd'hui. Vendredi 26 août,séance
(18 h 45) en présence du réalisateur
Montreux,au Cinéma Hollywood
-
- © Le
Matin
23.08.2005
Victor
Finggal
- Document
PDF -->
- Le Matin
Culture
- Maria Bethânia au
rythme des images
- CINÉMA
Georges Gachot, qui s 'est illustré par des films
sur Beat Richner et Martha Argerich, signe un petit bijou
consacré à la reine de la musique
brésilienne
- Ses intros blues
virent à la samba: Maria Bethânia, 59 ans,
monstre sacré de la musique brésilienne,
possède un rire aussi contagieux que la tristesse
émanant de certaines de ses chansons. Pour notre
plus grand plaisir, le cinéaste Georges Gachot, 43
ans, basé à Zurich et connu pour ses films
consacrés à Martha Argerich et à
Beat Richner, a suivi la grande dame dans la salle
mythique du Canecao de Rio et à Salvador de Bahia.
Résultat: " Musica é perfume ", un film
d'une heure vingt avec au programme des rencontres hautes
en couleur. Sa mère bientôt centenaire, mais
aussi son frère, Caetano Veloso, une
légende au Brésil, qui évoquent
leurs souvenirs communs de Vinicius de Moraes. Bien
sûr, l'actuel ministre de la culture, Gilberto Gil,
l'ami d'enfance de Bethânia, n'a pas loupé
le rendez vous avec l'objectif de Georges
Gachot.
- Le film survole en
musique le Brésil au quotidien, avec la
beauté de son peuple croqué jusque dans les
trams ou ses plages de nuit, avec ses petites gens qui
s'affairent dans un mouvement perpétuel. L'autre
découverte, c'est le travail de Bethânia,
sur scène et en studio, oú l'on
perçoit le lien presque mystique qui la lie
à son public et à ses
musiciens.
-
- Expériences
audacieuses
- En 1978, de son vrai
nom Maria Bethânia Vianna Telles Veloso, elle va se
propulser au hit-parade des voix féminines en
vendant "Alibi" à un million d'exemplaires. Mais
elle saura ne pas se faire piéger par le
succès de ses ballades sentimentales. Sans
complexe, elle va tenter des expériences
audacieuses avec le groupe vocal sudafricain Ladysmith
Black Mambazo, sans oublier Jeanne Moreau et même
l'enfant terrible de Salvador do Bahia, Carlinhos
Brown.
-
- Musicologue et
réalisateur accompli de films documentaires,
Georges Gachot a eu la sensibilité idéale
pour nous introduire dans la loge de la grande dame. A ne
pas manquer.
-
- LU M I N E U S E
- Monstre
sacré de la musique brésilienne, Maria
Bethânia fait swinguer
l'écran
-
- © Le Monde
Nyon (Suisse) de notre envoyée
spéciale
- Suivie du 18 au 24
avril par près de 27 000 spectateurs, la
onzième édition du festival Visions du
réel de Nyon (Suisse) n'a pas failli à sa
réputation de haute tenue, d'ouverture, de
diversité et d'abondance.
- ...
- En contrepoint de
récits plutôt sombres, la joie pure et la
beauté sont venues de trois films musicaux
...Maria Bethânia, Musica é Perfume, superbe
rencontre avec l'égérie brésilienne,
par le réalisateur suisse Georges Gachot
...
-
- © La
côte, Avril
2005,
ym
- Brésil,
Compétition internationale
- LA CAMERA FILME LA
DEMARCHE CREATIVE DE MARIA BETHANIA
- Tout amateur de
musique brésilienne connaît la chanteuse
Maria Bethânia, sa voix veloutée, ses
sambas. ses ballades nostalgiques ou se mèlent des
mélodies et des paroles reflétant la vie
quotidienne du pays. Au Brésil, la place qu'occupe
la musique est telle que des artistes aussi talentueuses
deviennent des idoles.
- Dans le portrait
tourné en 2005 par le Suisse Georges Gachot, toute
idolâtrie, toute distance outrée entre la
vedette et le public disparaît. L'artiste se livre
dans toute son authenticité et dévoile sa
démarche créative en toute transparence. Il
n'y a pas de secrets, d'artifices, de trucages, seulement
du talent, du travail, et de la passion.
-
- Le film montre ses
échanges avec ses musiciens, son travail en
studio, ses réflexions sur l'interprétation
vocale et musicale, et superpose ses chansons au images
de Rio. On y voit aussi son village natal Santo Amaro, sa
mère, et de grands noms de la musique
brésilienne qui lui rendent un vibrant
hommage.
-
- © Tribune de
Genève, Avril
2005,
- VISIONS DU REEL, UN
FESTIVAL POUR DECOUVRIR LE MONDE
- Festival A Nyon, on
se moque des frontières jusqu'à
dimanche.
- ...
- Colonne
vertébrale d'une manifestation partie à la
découverte du monde, sa compétition forte
de 17 longs métrages. Parmi ceux-ci, on en
retiendra quatre. Deux pour leurs thèmes
prètant à polémique et deux
s'attachant l'un à dépeindre un personnage
imaginaire, l'autre une artiste
réelle.
- ...
- Avec Maria Bethania,
Musica é perfume, Georges Gachot dresse un
magnifique portrait de la grande chanteuse
brésilienne
-
|
- DEUTSCH
- ©
OÖNachrichten-Kritik zum Film:
01.07.2006.
ust
- Online-->
- An die
Wurzeln der Samba
- Der
erfahrene Musik-Dokumentarist Georges Gachot braucht
nicht viel mehr als das Gesicht der brasilianischen
Sängerin Maria Bethania, um ihre Musik zu
illustrieren. Er konfrontiert den Zuseher ohne
Hintergrund, ohne biographische Details mit der
Persönlichkeit, mit ihrer Arbeit im Studio, ihrer
Präsenz. Dabei entfaltet sich das Verständnis
für die Wurzeln der Samba, für die
mitschwingende Trauer, für die Feinheiten der Texte,
die der Bethania auf den energiegeladenen Leib
geschrieben werden. Eine zugleich aufregende und
entspannende Kinoerfahrung.
-
- ©Neues
Volksblatt - Juni
2006-Philipp
Wagenhofer
- Die künstlerische Magie
einer brasilianischen Sängerin
- Mit Maria
Bethania: Musica e perfume" ist Georges Gachot ein
fesselndes Porträt gelungen.
- Diesmal hat sich der
Schweizer Filmemacher Georges Gachot nicht der
klassischen Musik angenommen, sondern eine brasilianische
Sängerin porträtiert, die von Bossa Nova
über Samba bis zu romantischen Balladen in
populären Gefilden unterwegs ist. Maria Bethania
(den Künstlernamen bekam sie von ihrem musizierenden
Bruder Caetano Veloso) ist auf ihrem Spielfeld so beliebt
wie Ronaldo auf seinem. Millionen Alben hat die
charismatische Sängerin mit tiefer Stimme verkauft.
-
- Über den
Werdegang der mittlerweile 60-Jährigen wird nur in
Ansätzen berichtet, auch brasilianische
Gegebenheiten werden nur am Rande gestreift. Gachot hat
sich völlig auf die künstlerische Magie dieser
Frau konzentriert, die über Umweltprobleme zu singen
vermag, als würde sie einen Mann umschmeicheln.
Vielleicht kann sie mit ihrer Energie selbst die Natur
zum Erblühen bringen, die Gefühle der Liebe
jedenfalls weiß sie in ihren Interpretationen zu
offenbaren. Musik sei wie ein Duft, der uns Dinge sehen,
spüren, leben, erinnern und nachdenken lässt,
sagt sie.
- Maria Bethania wird
bei großen und kleinen Auftritten gezeigt, im
Studio, bei Proben. Sie ist eine kluge und konsequente
Arbeiterin, bei der jedes Wort passen muss, jeder Ton,
jede Pause. In ihrem Umfeld erlebt man Größen
wie Chico Buarque und Gilberto Gil, natürlich ihren
Bruder Caetano Veloso, der schon mit Leuten wie David
Byrne musiziert hat. Es gibt Interviews, brasilianische
Impressionen ...
-
- Regisseur Gachot ist
mit seiner Doku weit davon entfernt, Musik nur zu
bebildern. Er lässt uns ganz und gar eintauchen in
die wundersame Welt dieser faszinierenden
Künstlerin.
-
- © Wiener
Zeitung, Donnerstag,
29. Juni 2006,
Fan
- online--->
- Musik ist wie
Duft
- (fan) Behutsam
nähert sich der Regisseur, der eigentlich aus der
klassischen Musik kommt, der berühmtesten Stimme
Brasiliens. Maria Bethânia war die Muse der
Gegenkultur, bevor sie zur Diva der romantischen Balladen
wurde.
-
- Weniger auf eine
Biopic bedacht, wird ihr viel Raum eingeräumt,
über Musik, Religion, Herkunft zu reflektieren. Der
intime Einblick in ihr Schaffen eröffnet
gleichzeitig das Verständnis für die
jüngere Geschichte der brasilianischen Musik. Der
Schweizer Filmemacher setzt Dokumentarbilder sehr
sparsam, vermeidet pure Illustrationen der Lieder,
sondern konzentriert sich auf ihr ausdrucksstarkes
Gesicht. Dazu vereint er ein einzigartiges Ensemble,
darunter Nana Caymmi, Miucha, Chico Buarque, Gilberto Gil
und Caetano Veloso, Marias älteren
Bruder.
-
- Trotz stellenweise
südländischen Pathos atmet man gern den "Duft
des Lebens" ein, wie die Bethânia ihre
temperamentvolle Musik bezeichnet.
-
- Ein echter
musikalischer Hochgenuss.
-
- ©
20min,15.12.2005,
Ralph
Hennecke
- Online
-->
- Elektroingenieur ETH liefert
Kassenschlager
- Völlig unbemerkt
hat sich die Musikdoku «Maria Bethânia
&endash; Música e perfume» des Zürchers
Georges Gachot (43) zum erfolgreichsten Schweizer Film
des Jahres 2005 gemausert.
- Wer hätte das
gedacht? Der studierte Elektroingenieur ETH Georges
Gachot landet mit seinem Musikdokumentationsfilm
«Maria Bethânia &endash; Música e
perfume» die Schweizer Filmsensation des Jahres.
-
- Sein Streifen
über die brasilianische Sängerin wird derzeit
in den brasilianischen Grossstädten Rio de Janeiro
und São Paulo gleich in zehn Kinos gezeigt. Der
Film ist bereits ein Kassenschlager. «Ich rechne mit
80 000 bis 100 000 Kinobesuchern», sagt Gachot.
Extrem viel für einen Dokumentationsfilm.
-
- Und dies ist nicht
alles: Gachot konnte seinen Film auch an einen
europäischen Verleiher verkaufen, der ihn in
fünf Ländern des alten Kontinents
aufführen wird. Sogar TV-Stationen aus Finnland und
Norwegen erwarben die Rechte an Gachots Streifen.
-
- Der Erfolg des
Akademikers ist umso erstaunlicher, als sich Gachot
eigentlich als Musiker bezeichnet. «Weil ich mich
während des Studiums langweilte, begann ich zu
musizieren», verrät der Autodidakt.
-
- Dies sollte seine
Passion werden. Gachot komponierte in den vergangenen 15
Jahren Musik für diverse Filme. Mit
«Música e perfume» hat er für
einmal die Rollen getauscht.
-
- © WoZ,
8.12.2005
i.
Bosshard
- MARIA
BETHÀNIA
- Die brasilianische
Sängerin Maria Bethänia besingt die Einsamkeit.
Sie kann
- das auch auf der
Bühne tun, vor tausenden von Leuten die jeden ihrer
Songs begeistert mitsingen. Der in Zürich lebende
Regisseur Georges Gachot hat Maria Bethänia in
Brasilien während zehn Wochen begleitet, ihr Leben
im
- Kreis der Familie, im
Konzert und im Alltag sensibel nachgezeichnet. Caetano
Veloso, ihr älterer Bruder - auch er ein
berühmter Musiker und Sänger - erzählt,
wie er sich als Vierjähriger den Namen Maria
Bethänia für seine neu geborene Schwester
gewünscht hat. Er war inspiriert durch das
gleichnamige Lied «Maria Bethänia», wollte
eine Schwester wie aus einem Lied haben. Sie ist
inzwischen selbst zu einem Lied, einer Legende geworden
und gleichzeitig auf der Bühne das Mädchen von
einst geblieben. Morgens erwacht sie als Hausfrau, etwas
«langweilig und glanzlos», die Poesie des Tages
entwickelt sich erst nach dem ersten Bier um elf Uhr,
über Begegnungen mit MusikerInnen wie Gilberto Gil,
Nana Caymmi, Miucha Chico Buraque und anderen. Das
musikalische Parfüm, das seine Magie im abendlichen
Konzert entfaltet krönt die geliebte Nacht, die oft
bis zum Sonnenaufgang dauert. «Maria Bethänia
Müsica e Perfume» ist eine
- sensible Meditation
über die brasilianische Musik geworden, die zeigt
wie ein
- Song entsteht, wie
daran gefeilt wird, wie zusammen mit den
Mitmusikerln
- nen und den
Komponisten um jeden Ton jedes Wort gefeilscht wird. Er
zeigt
- aber auch, dass sich
dabei Maria Bethänia meistens mit ihren
Vorstellungen
- durchsetzt, damit am
Ende selbst der Sound von sich überschlagenden
Wellen am Strand von Salvador de Bahia zur Musik wird.
-
- © Blick,
1.12.2005
Rico
Bandle
- Die Emotionen eines ganzen
Landes
- Maria Bethânia -
música e perfume
- Der Film von Georges
Gachot ist eine feinfühlige Liebeserklärung an
Brasilien und seine Musik.
-
- Maria Bethânia
ist die berühmteste Sängerin Brasiliens. Mit
rauer Stimme singt sie sanft ihre Lieder von Traurigkeit,
Liebe und Freude. «Musik ist wie ein Parfum»,
sagt sie. Und man nimmt ihr jedes Wort ab. Ihre
berührende Musik gibt die Emotionen und
Leidenschaften eines ganzen Landes wieder. So zumindest
wird es im Film dargestellt. Bethânia
bestätigt: «Ich trage mein Land in
mir.»
-
- Georges Gachot
fügt keine Kommentare an, lässt einzig
Bethânia, ihre Musikerkollegen und ihre Mutter
sprechen. Und vor allem ihre Musik.
- Er begleitet die
grosse Interpretin in den Proberaum, ins Tonstudio, auf
die Bühne. Ein Höhepunkt: das Duett mit der
wunderbaren Sängerin Nana Caymmi. Gänsehaut
garantiert.
-
- ©
Züritipp, 1.12.2005
Thomas
Bodmer
- VOM BLUES ZUR SAMBA
& ZURÜCK
- Nach der Pianistin
Martha Argerich nähert sich Regisseur Georges Gachot
diesmal der Diva des brasilianischen Gesangs. Mit
Erfolg.
-
- Ihren ersten Auftritt
hatte sie mit 17 Jahren, doch man sah sie nicht: Der
Regisseur eines Theaterstücks liess sie im Dunkeln a
cappella singen. Dunkel war es nicht nur im Saal, dunkel
ist auch Maria Bethânias Stimme, weshalb sie als
Kind nicht im Chor hatte mitsingen dürfen. Regisseur
Georges Gachot hörte die Diva des brasilianischen
Gesangs erstmals 1998 in Montreux und war so hingerissen,
dass er unbedingt einen Film über sie
drehenwollte.
-
- Offenbar hat Gachot
ein Flair für schwierige Frauen, jedenfalls ist er
in seinem neuen Film Maria Bethânia ähnlich
nahe gekommen wie Martha Argerich in seinem vorletzten
Werk, «Conversation nocturne» (2002). Gachot
war bei den Proben zu zwei neuen Alben Bethânias
dabei, und das sind die aufregendsten Passagen des Films:
Wie Bethânia ihrem exzellenten Arrangeur Jaime Alem
erklärt, sie wolle im Lied «Bom dia
tristeza» vom Blues zur Samba wechseln und wieder
zurück. Oder wie sie ihre Musiker allein lässt,
damit die herum experimentieren und einen neuen Groove
austüfteln können, für den die
Sängerin sich dann aber auch heftig begeistern
kann.
-
- Sehr erhellend sind
auch die Aussagen von Bethânias Wegbegleitern: So
erklärt ihr Bruder Caetano Veloso, selbst einer der
wichtigsten brasilianischen Komponisten und Sänger,
dass die Anfang der Sechzigerjahre entstandene Bossa nova
ihrem Wesen nach cool war und dies nicht dem Wesen
Bethânias entsprach: Die mochte es lieber
dramatisch und orientierte sich deshalb an
Sängerinnen wie Edith Piaf. Selbst wenn einem
Bethânia zuweilen zu pathetisch ist, lohnt es sich,
Gachots Film zu sehen, da man über ihre Person
hinaus tiefe Einblicke in die Entwicklung der
brasilianischen Musik der letzten vierzig Jahre
erhält.
-
- ©
Der
Bund,
30.11.2005
, Thomas
Allenbach
- Dokument
PDF--->
- Mit ihrem Samba tanzt die
Traurigkeit
- In seinem Film
«Maria Bethânia &endash; música
é perfume» verbeugt sich Georges Gachot vor
der Kunst der grossen brasilianischen
Sängerin
-
- «Das ist kein
Dokumentarfilm, das ist ein Musikfilm», sagt Georges
Gachot. Nicht die Vermittlung von Fakten steht für
ihn im Vordergrund, nicht die Biografie der 1946 im
Nordosten Brasiliens geborenen Maria Bethânia und
auch nicht die politische Dimension der Karriere dieser
Sängerin, die in den Sechzigerjahren als Ikone der
Gegenkultur galt und später mit ihren Balladen zur
«Greta Garbo von Rio» wurde. Gachots Ansatz ist
kein journalistischer, sondern ein künstlerischer:
Er konzentriert sich auf die Musik, die Stimme, die Kunst
der grossen brasilianischen Sängerin.
- «Maria
Bethânia &endash; música é
perfume» beginnt im Dunkel und mit der Stimme
Bethânias, die Gachot verzaubert hat, als er sie
1998 in Montreux am Jazzfestival zum ersten Mal
hörte. Gilberto Gil beschreibt die Stimme, die aus
der Dunkelheit und der «saudade» kommt, im Film
poetisch als «die Reibung zwischen Nichts und
Alles».
-
- Der in Paris geborene
und in Zürich lebende Gachot, der mit seinen Filmen
über Beat Richner und die argentinische Pianistin
Martha Argerich bekannt geworden ist, verbeugt sich tief
vor dieser Frau, deren «Samba mit der Trauer
tanzt», wie sie einmal sagt. Ganz naiv, ohne grosses
Wissen um die brasilianische Musik und ohne sich um den
Sonderstatus zu kümmern, den Bethânia in ihrer
Heimat geniesst, sei er ihr begegnet, erzählt er.
Während zehn Wochen hat er zusammen mit Kameramann
Matthias Kälin in Brasilien gedreht. Mit 80 Stunden
Material ist er in die Schweiz
zurückgekehrt.
- Das Gerüst des
Films bilden die anekdotenhaften Erzählungen der als
schwer zugänglich geltenden Bethânia, ihre
Arbeit im Studio an den CDs «Brasileirinho» und
«Que falte você me faz» sowie Ausschnitte
aus Live-Konzerten. Bei den Proben im Studio lässt
Bethânia keinen Zweifel aufkommen, wer hier das
Genie ist. Auf der Bühne, die sie stets nur barfuss
betritt, weil das für sie ein quasi heiliger Ort
ist, zelebriert sie ihre Lieder in grossen, emphatischen
Gesten. Maria Bethânia ist eine Charismatikerin,
die sich in jedem Moment ihrer Ausstrahlung bewusst
ist.
-
- Mystische
Einheit
- Im Film gibt die Musik
den Ton an und den Takt vor. Selbst die Interviews mit
Bethânia, dem ihr innig verbundenen Bruder Caetano
Veloso, ihrem musikalischen Direktor Jaime Alem, mit
Gilberto Gil, Chico Buarque und anderen habe er nach
rhythmischen Gesichtspunkten geschnitten, sagt Gachot.
Eine wesentliche Rolle spielen die Rhythmen und
Klänge auch in jenen lyrischen Passagen des Films,
in denen Gachot Maria Bethânias Lieder mit
Impressionen aus dem Alltag kombiniert. In diesen
Momenten wird Bethânias Stimme zur Stimme eines
Brasiliens mit schwarzen Wurzeln. Es ist diese fast schon
mystisch wirkende Einheit zwischen der Künstlerin
und ihrer Heimat, in der Gachot offenbar einen Teil ihres
Geheimnisses erkannt hat.
-
- ©
Aargauer
Zeitung MLZ;
24.11.2005,
Hans Keller
- Maria und das brasilianische
Musikuniversum
- Musikfilm Regisseur
Georges Gachot gelingt mit «Maria Bethânia,
música e perfume» ein hochemotionales und
überzeugendes Film-Porträt der grossen
brasilianischen Sängerin.
-
- Gute Musikfilme
schwingen sich auch optisch in den Rhythmus der
vorgestellten Sounds und Personen ein. Regisseur Georges
Gachot ist das beim Film über Martha Argerich
gelungen und nun beim Maria-Bethânia-Porträt.
Die 1946 geborene Maria ist Baiana (Bahianerin), und
diese sind bekannt für ihre Gemächlichkeit, was
sich im Alltag, in der schönen, deutlichen Sprache
und der Relaxtheit der Musik
niederschlägt.
- All das fängt der
Film auch optisch ein: In nächtlichen Strandszenen
mit den ewig heranrollenden Atlantikwellen und in den
Strassenszenen von Provinzstädten. Zu den Bildern
sinniert Maria im Off gleich zu Beginn darüber, was
Heimat sei. Ein Schnitt und hinein ins Studio, wo wir die
Sängerin kennen lernen, diese charismatische Person
mit langen, gewellten Haaren, markanten
Gesichtszügen und ausgeprägter
Nase.
- Maria sei sich, so ihr
Bandleader Jaime Alem, stets ihrer enormen Ausstrahlung
bewusst. Die Grossaufnahmen ihres Gesichtes, dessen
Ausdruck androgyn und faszinierend zwischen herb und
schön schillert, erlauben einen Einblick in die
Seele dieser Sängerin. Hochemotional schwingt sie
mit der Musik dahin, im nächsten Moment aber
korrigiert sie sachlich resolut Details. Eine
Romantikerin, die weiss, was sie will. Mit ihrer
bachklaren Stimme, welche aus flachen Tönen
plötzlich zum Vibrato wechselt, vermag sie eine - so
umschreibt das ihr Kollege Gilberto Gil - Reibung
zwischen dem Nichts und dem Alles auszudrücken.
Maria Bethânia liebt zwar den Samba Cançao,
den Samba mit Liedgehalt, ihr Repertoire kommt aber stets
als breit gefächertes Universum der MPB, der
Música Popular Brasileira, daher.
-
- Der Film zeigt denn
auch sehr schön die kulturellen Wurzeln von Maria
und ihrem ebenso berühmten Bruder Caetano Veloso.
Nächtliche religiöse Umzüge der weiss
gekleideten Afrobrasilianer in ihrer Heimatstadt Santo
Amaro weisen auf die schwarzen Wurzeln grosser Teile der
brasilianischen Kultur und vor allem der Musik hin, die
Bethânia als zentral für alle Brasilianer
bezeichnet. Die Sängerin erzählt aber auch aus
ihrem ganz persönlichen Alltag, was Regisseur Gachot
in Brasilien einen Bonus eintrug, gilt Maria doch
allgemein als schwer zugänglich. «Maria
Bethânia, música e perfume» ist ein
Musikerinnen-Porträt, das auch Neulinge mit der
Seele brasilianischer Musik bekannt zu machen
vermag.
-
- ©
Cineman.ch,
November
2005, Jörg
Hüssy
- Online-->
- Nach «Martha
Argerich: Conversation nocturne» dem
einfühlsamen Porträt der legendären
Pianistin aus Argentinien, und dem aktuellen Porträt
darf man gespannt und mit Vorfreude auf ein weiteres
Bijou in dieser überraschungsreichen Reihe
warten.
-
- © Cinema
Buch,
Dezember
2005, Doris
Senn
- Online-->
- Georges Gachot, der
seine bisherigen Dokumentarfilme vorwiegend im Bereich
der klassischen Musik ansiedelte, wagte sich mit seinem
jüngsten Film in ein neues, leichteres Genre vor.
Mit Maria Bethânia schuf er ein
zurückhaltendes Porträt, welches das Fluidum
des kreativen Moments, das Einssein von Musikerin und
Musik zu fassen sucht - grösstenteils unter
Aussparung von Details zur Biografie. Das lässt den
Film zu einer intensiven Momentaufnahme werden, die das
musikalische Erlebnis über alles stellt. Das vage
Mysterium um ihre Person, das ihre Musik mit einem
zusätzlichen Hauch Faszination umgibt, lässt
dabei umso tiefer in die Stimmung ihrer Liebeslieder
eintauchen.
-
- © Neue
Luzerner Zeitung VON BIRGIT SCHMID
- Im Kino die
Sehnsucht stillen
- Filme für den
guten Zweck und Filme in bester Absicht: Das
Dokumentarfilmfestival Nyon zeigt, wie das Medium der
Gefühle genutzt wird.
- Eine
Liebeserklärung
- Der Frühling
liess zwar auch am Genfersee auf sich warten, aber hier
kümmert das niemanden. Das wahre Leben findet in
diesen Tagen im Kino statt. Für Sonne sorgte die
grosse brasilianische Sängerin Maria Bethânia
im Porträt des Schweizer Regisseurs Georges Gachot
("Martha Argerich"). "Maria Bethânia, Música
é perfume" ist eigentlich eine
Liebeserklärung. Gachot begleitet die charismatische
Frau mit der samtenen Stimme bei ihren Bühnen- und
Studioauftritten, lässt sie singen von der
Liebe, der Leidenschaft, ihrem Land. "Musik ist wie ein
Duft, der uns Dinge sehen, spüren, leben, erinnern
und nachdenken lässt", sagt sie. Bei der Hingabe an
die Göttliche kommt ihre (politische) Biografie
leider etwas zu kurz. Auch ihr Bruder Caetano Veloso oder
Gilberto Gil tun vor allem eines: ihr
huldigen.
-
- © Berner
Zeitung, Esther Fischer-Homberger
- Die Welt im Spiegel
der Schweiz
- Vom Alptraum zur
Fata Morgana: Wieder schärfen die Filme an den
"Visions du Réel" in Nyon den Blick auf aktuelle
Realitäten.
- ...
- Der Umgang mit
Verlusten
- Die 18
Wettbewerbsbeiträge - darunter drei schweizerische -
sind kaum vergleichbar. Durchgehendes Thema ist am
ehesten der Umgang mit Verlust: Verlust von Menschen,
Heimat, Sprache, Erinnerung, körperlicher und
psychosozialer Integrität.
- "Maria
Bethânia"(G. Gachot), Porträt einer vitalen
und klugen brasilianischen Sängerin, erscheint
preiswürdig als Beitrag der Kunst des Umgangs mit
Schmerz und Verlust.
-
- ©
Tages-Anzeiger, Christoph Schneider
- Ein
dokumentarisches Genusskino.
- "Maria Bethânia,
música é perfume" von Georges Gachot. Der
Westschweizer Filmemacher hatte darin eine offensichtlich
und hörbar hinreissende brasilianische Sängerin
mit so faszinierter Ehrfurcht porträtiert und war so
an ihren Lippen gehangen, dass eine Wirklichkeit umschlug
ins reine Klischee von der künstlerischen
Erleuchtung. Es klang von Samba und der Traurigkeit der
schwarzen Vorfahren, die Freunde äusserten sich
überschwänglich, ringsherum war Schönheit
des Landes und der Menschen und kurzum: Brasilien, wie es
singt und lacht und Liebeskummer hat.
|
- ITALIAN
- © Corriere
del Ticino 29.10.2005
,
Antonio Mariotti
- Document
PDF --->
- Primecinema
ritratto di un Artista che incarna le voglia di riscatto
di un intero paese.
- La naturalezza di Maria
Bethània
- La cantante
brasiliana illumina il documentario di Georges
Gachot
- I divi di qualsiasi
genere musicale non sono mai facili da avvicinare «a
ruota libera», senza cioè il filtro degli
agenti addetti alle public relation occupati a curarne
l´immagine. Prova ne sia che neppure il blasonato
Martin Scorsese sia riuscito ad intervi stare in prima
persona l inarrivabile Bob Dylan nel suo recentissimo
documentario No Direction Home, ma abbia dovuto de legare
questo compito al manager del cantante. Il regista
franco-svizzero Georges Gachot non è Scorsese e
Maria Bethània non è Dylan, ma si
può ben dire che il documentario ora in uscita
nelle sale ticinesi dopo essere stato presentato anche al
Festival di Locamo, non sia gestito dai manager ma
proponga un ritratto schietto e multiforme della gran
dama della musica brasiliana e in seconda istanza, di un
paese la cui voglia di riscatto passa anche attraverso la
valorizzazione del suo immenso patrimonio
culturale.
-
- Del resto, Gachot
non è nuovo a questo tipo d imprese avendo
già in carniere le Conversazioni notturne con
quella Martha Argerich che non figura certo tra i
personaggi più abbordabili della scena
artistica.
-
- Seguendo la grande
cantante nel suo lavoro in studio, durante i concerti, ma
anche nella vita quotidiana a Rio de Janeiro o a Bahia e
nel corso degli incontri con personaggi come il fratello
Caetano Veloso, Gilberto Gil o Chico Buarque; il regista
non si perde in discorsi specialistici ma punta tutto
sulla pre senza magnetica ma estremamente naturale della
protagonista. Una naturalezza che si applica anche al suo
rapporto con la musica che lei considera prima di tutto
profumo: qualcosa di primario (come il pane)
d´´immediato di sensuale, che deve poter essere
goduta da tutti. E questo film ci permette di godercela
da un punto di vista del tutto inedito.
-
- © Corriere
del Ticino
venerdì 22 aprile 2005,
Dal
nostro inviato Antonio Mariotti
- Documents
PDF--->
- Al Festival del
documentario di Nyon non mancano
- Il profumo della
musica e quello del reale
- Il nuovo film di
Georges Gachot sulla cantante brasiliana Maria
Bethânia
- Georges Gachot si
è fatto conoscere a livello internazionale un paio
d'anni fa, grazie all'intenso ritratto di Martha
Argerich, distribuito anche in Ticino visto lo stretto
legame che unisce la grande pianista argentina alla
nostra regione, sede del suo conosciuto
«festival» musicale. Dopo quelle
«conversazioni notturne» non certo facili da
carpire, il regista franco-svizzero ci riprova ora con
un'altra grande signora della musica, attiva però
in un ambito del tutto diverso: la cantante brasiliana
Maria Bethânia.
-
- Musica é
perfume, il suo nuovo lungometraggio presentato in
concorso a Visions du Réel, dimostra come Gachot
si trovi perfettamente a suo agio in questo ambiente,
ciò che gli permette di sfuggire ad innumerevoli
trappole legate a un genere del tutto particolare. Musica
é perfume non è quindi un «film
musicale» in senso stretto ma si presenta, al tempo
stesso, come il ritratto di un'artista popolarissima ma
che non è mai scesa a compromessi per compiacere
il suo pubblico; come un'incursione nel mondo
estremamente «stratificato» della canzone
brasiliana; e come un documentario sul Brasile di oggi e
sulla sua voglia di riscatto che passa anche attraverso
la valorizzazione del suo enorme patrimonio
culturale.
- Che canti da sola
per conto suo o davanti a migliaia di persone, che parli
del suo modo di concepire la musica o dei suoi giochi
d'infanzia insieme al fratello Caetano (Veloso), Maria
Bethânia illumina letteralmente il film con la sua
presenza magnetica ma estremamente naturale. Del resto,
per lei la musica è profumo: qualcosa di primario
(come il pane), d'immediato, di sensuale, che deve poter
essere goduta da tutti. Considera un puro caso che sia
lei a portarla agli altri: «la mia voce non è
che una scintilla divina scaturita dentro di me».
Per chi prova a chiedere a Georges Gachot quale sia il
segreto che gli permette di avvicinare e cogliere
l'essenza di questi personaggi, la risposta è una
sola: «Amo la loro musica». Come non
credergli?
|
- HOLLAND
- © Het
Parool, 14.6.2006,
JOS VAN DER BURG
- Online--->
- De droefheid die ons
wiegt
- De Braziliaanse
zangeres Maria Bethânia groeide in veertig jaar uit
van protestzangeres tot schatbewaakster van het
Braziliaanse muzikale erfgoed. De Franse
documentairemaker Georges Cachot portretteert de
zestigjarige diva in Maria Bethânia: musica
é perfume als een bevlogen mens.
-
- ''Je bent een
bladzijde die ik heb omgeslagen,'' zingt Bethânia,
die niet verbergt dat haar lange haren grijs worden, in
een concertzaal en het vooral vrouwelijke publiek joelt
uit volle borst mee. Het illustreert dat veel vrouwen
zich in de teksten van Bethânia's liefdesliedjes
herkennen.
-
- De zangeres raakt al
vier decennia bij miljoenen Brazilianen een gevoelige
snaar. Cachot, die ook een portret maakte van de
Argentijnse pianiste Martha Argerich, schetst een
eerbiedig, maar ook innemend portret van de zangeres.
Afgewisseld met sfeerbeelden van het Braziliaanse stads-
en plattelandsleven zien we Bethânia aan het werk
in een studio, op bezoek gaan bij haar moeder en praten
over haar muziekopvattingen.
-
- Dat laatste is het
interessantst, omdat het inzicht geeft in haar muzikale
ontwikkeling. Bethânia begon in de traditie van de
bossanova, maar maakte de overstap naar de samba, omdat
ze dat genre dramatischer vond. Ze wilde in haar muziek
het menselijke drama voelbaar maken en daarvoor was de
samba beter geschikt. ''Samba is een droefheid die ons
wiegt,'' zegt ze.
-
- Ook komt haar broer
Caetano Veloso, die haar muzikaal adviseert en liedjes
voor haar schrijft, uitvoerig aan het woord. Hij prijst
haar integriteit als muzikant en als mens. De
loftuitingen worden soms een beetje weeïg. Zo merkt
een muzikant op dat de microfoons altijd beginnen rond te
zingen als zij voor een optreden een zaal binnenloopt
voor een soundcheck. De reden is haar 'buitengewone
magnetisme'. Misschien het geluid voortaan beter
afstellen?
-
- Tussen de bewondering
door doemt het beeld op van een gepassioneerde zangeres,
die de muzikale touwtjes strak in handen heeft en haar
imago van volksheldin koestert. We horen clichés
over muziek als dagelijks brood en muziek als parfum.
Singer-songwriter Gilberto Gil, tegenwoordig de
Braziliaanse minister van Cultuur, heeft de mooiste
oneliner paraat. In Bethânia's muziek hoort hij 'de
frictie tussen alles en niets'. We denken nog na over wat
hij ermee bedoelt.
-
- originaliteit.
|